Hầu hết mọi người đều biết đến nó với cái tên trìu mến – hồ Bảy Mẫu. Tuy nhiên, không phải ai cũng rõ tại sao hồ lại có một cái tên dân dã và đặc biệt như vậy.
Theo nhiều nguồn tin tổng hợp được, tên gọi "Bảy Mẫu" của hồ bắt nguồn trực tiếp từ lịch sử và đơn vị đo lường truyền thống của Việt Nam. Trước khi Công viên Thống Nhất được xây dựng và quy hoạch lại, khu vực này vốn là một vùng hồ ao, đầm lầy. Trong đó, hồ nước chính có diện tích nguyên thủy được ước tính rộng khoảng 7 mẫu.
Theo đơn vị đo cũ, một mẫu tương đương với 3.600 mét vuông. Như vậy, diện tích ban đầu của hồ vào khoảng 25.200 m² (7 mẫu x 3.600 m²/mẫu). Chính từ diện tích ước chừng này mà người dân địa phương đã quen gọi hồ bằng cái tên dân dã, mộc mạc là "hồ Bảy Mẫu".
Sau này, trong quá trình xây dựng Công viên Thống Nhất vào những năm cuối thập niên 50 của thế kỷ trước, hồ đã được nạo vét, cải tạo và mở rộng đáng kể để có được quy mô như ngày nay. Dù diện tích mặt nước hiện tại lớn hơn con số 7 mẫu rất nhiều, cái tên "Bảy Mẫu" vẫn được giữ lại và sử dụng song song với tên gọi Công viên Thống Nhất.
Tên gọi này không chỉ là một cách định danh mà còn là một dấu ấn lịch sử, gợi nhớ về hình ảnh của hồ trong quá khứ, trước khi trở thành một phần không thể thiếu của công viên lớn nhất nhì Thủ đô.
Ngày nay, hồ Bảy Mẫu là trái tim của Công viên Thống Nhất, nằm trọn trong khuôn viên được bao bọc bởi bốn tuyến phố lớn: Lê Duẩn, Trần Nhân Tông, Quang Trung và Đại Cồ Việt. Với diện tích mặt nước lên tới hơn 20 hecta, hồ đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa vi khí hậu, tạo nên một không gian trong lành, mát mẻ giữa lòng Hà Nội ồn ào, náo nhiệt.

Giữa lòng hồ có hai hòn đảo nhỏ được nối với đất liền bằng những cây cầu cong cong duyên dáng là đảo Thống Nhất và đảo Hòa Bình. Xung quanh hồ là con đường đi bộ rợp bóng cây xanh, trở thành địa điểm lý tưởng cho các hoạt động thể dục thể thao như đi bộ, chạy bộ, đạp xe của người dân mỗi sáng sớm và chiều tà.
Không chỉ là một cảnh quan đẹp, hồ Bảy Mẫu còn là một trung tâm sinh hoạt cộng đồng. Người ta đến đây không chỉ để rèn luyện sức khỏe mà còn để thư giãn, câu cá, hay tham gia trò chơi đạp vịt lãng mạn. Tiếng cười nói của các gia đình, hình ảnh các cụ già tập dưỡng sinh, các cặp đôi dạo bước bên hồ đã trở thành một phần nhịp sống thân thương của Hà Nội.
Trải qua bao thăng trầm của lịch sử, hồ Bảy Mẫu vẫn ở đó, vừa mang trong mình một cái tên đậm chất xưa cũ, vừa là một phần không thể thiếu trong đời sống hiện đại, tiếp tục là điểm hẹn bình yên cho tất cả mọi người.