Với kiến trúc cổ kính, những pho tượng Phật quý giá và không gian thanh tịnh, chùa Bút Tháp không chỉ là điểm đến tâm linh mà còn là một bảo tàng nghệ thuật sống động, thu hút đông đảo du khách và Phật tử gần xa.
Chùa Bút Tháp có lịch sử hình thành từ thế kỷ 13 dưới thời nhà Trần, nhưng kiến trúc hiện tại chủ yếu mang đậm dấu ấn của thế kỷ 17. Trải qua bao thăng trầm của thời gian, chùa vẫn giữ được gần như nguyên vẹn những nét kiến trúc cổ xưa, tạo nên một quần thể hài hòa, cân đối.
Điểm nhấn nổi bật nhất và cũng là biểu tượng của chùa chính là tháp Báo Nghiêm – một ngọn tháp bằng đá cao 5 tầng, tựa như một cây bút khổng lồ vươn lên trời xanh. Tháp được trang trí công phu với những hoa văn chạm khắc tinh xảo, mang đậm nét nghệ thuật Phật giáo. Đây cũng chính là nguồn gốc của tên gọi "Bút Tháp" mà người dân quen gọi.

Bước qua cổng tam quan uy nghi, du khách sẽ được chiêm ngưỡng một quần thể kiến trúc "nội công ngoại quốc" đặc trưng của chùa cổ Việt Nam. Các công trình chính như Tiền đường, Thượng điện, Tích Thiện Am, nhà Trung, phủ thờ... được bố trí theo trục dọc, nối liền với nhau bằng những hành lang dài. Mái ngói cong vút, những cột gỗ lim vững chãi, những bức tường rêu phong cổ kính tạo nên một không gian trầm mặc, linh thiêng.
Chùa Bút Tháp không chỉ nổi tiếng về kiến trúc mà còn là nơi lưu giữ nhiều bảo vật quốc gia, đặc biệt là những pho tượng Phật độc đáo. Trong đó, kiệt tác không thể không nhắc đến là tượng Quan Âm Thiên Thủ Thiên Nhãn (Quan Âm nghìn mắt nghìn tay) bằng gỗ lớn nhất Việt Nam.

Pho tượng cao 3,7m, với 11 đầu, 42 tay lớn và hàng trăm tay nhỏ phía sau, mỗi bàn tay đều có một con mắt, thể hiện sự bao dung, cứu khổ cứu nạn của nhà Phật. Đây được coi là đỉnh cao của nghệ thuật điêu khắc tượng Phật cổ Việt Nam.
Bên cạnh đó, chùa còn có hệ thống tượng La Hán, tượng Tam Thế, tượng Tuyết Sơn và nhiều hiện vật quý giá khác, tất cả đều được chế tác tinh xảo, sống động, phản ánh tài năng và sự sáng tạo của các nghệ nhân xưa. Những bức chạm khắc trên cửa, trên các vì kèo hay những bức tranh tường cổ cũng góp phần làm phong phú thêm giá trị nghệ thuật của ngôi chùa.


Chùa Bút Tháp không chỉ là một công trình kiến trúc cổ kính mà còn là một không gian văn hóa, tâm linh sâu sắc. Đến với Bút Tháp, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng vẻ đẹp kiến trúc độc đáo, những tác phẩm nghệ thuật tinh xảo mà còn tìm thấy sự bình yên trong tâm hồn, gác lại những bộn bề của cuộc sống thường nhật.