Thực hư tin đồn Vịnh Hạ Long bị UNESCO xem xét loại khỏi danh sách Di sản thiên nhiên thế giới

Thời gian gần đây, dư luận xôn xao trước thông tin Vịnh Hạ Long - kỳ quan thiên nhiên của Việt Nam - có nguy cơ bị UNESCO loại khỏi danh sách Di sản thiên nhiên thế giới. Tuy nhiên, theo thông tin mới nhất từ Cục Di sản Văn hóa (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch), đây là thông tin không chính xác.

Đại diện Cục Di sản Văn hóa khẳng định, việc xem xét loại bỏ một di sản khỏi danh sách là một quy trình nghiêm ngặt, được thực hiện theo các bước cụ thể. Trước hết, UNESCO sẽ gửi văn bản đến quốc gia sở hữu di sản để đánh giá và yêu cầu giải trình nếu di sản đó đối mặt với những nguy cơ như: Phát triển cơ sở hạ tầng vượt quá khả năng chịu tải của di sản; phát triển du lịch quá mức, gây ảnh hưởng đến môi trường, nguồn nước, chất lượng không khí...

UNESCO sẽ không dễ dàng loại bỏ một di sản khỏi danh sách Di sản thế giới. Quy trình xem xét, đánh giá và đưa ra quyết định rất chặt chẽ, gồm nhiều bước.

Đầu tiên, UNESCO sẽ tiến hành xem xét kỹ lưỡng tình trạng bảo tồn của di sản. Nếu phát hiện những vấn đề đáng ngại, di sản đó sẽ được đưa vào "danh sách theo dõi đặc biệt" - danh sách Di sản thế giới bị đe dọa. Quốc gia sở hữu di sản sẽ được yêu cầu triển khai các biện pháp khắc phục trong thời hạn nhất định. Chỉ khi những nỗ lực bảo tồn không đạt hiệu quả, UNESCO mới xem xét đến bước cuối cùng là loại bỏ di sản khỏi danh sách.

Theo thông tin từ Cục Di sản Văn hóa, UNESCO dự kiến sẽ cử một đoàn chuyên gia đến Việt Nam vào tháng 1/2025 để đánh giá các nguy cơ tiềm ẩn đối với công tác bảo tồn Vịnh Hạ Long. Động thái này diễn ra sau kỳ họp thứ 46 của Ủy ban Di sản thế giới UNESCO tại New Delhi (Ấn Độ) hồi tháng 7 vừa qua, nơi hồ sơ báo cáo bảo tồn di sản Vịnh Hạ Long đã được xem xét cùng hơn 130 báo cáo khác.

Kết thúc kỳ họp, UNESCO đã đưa ra 8 khuyến nghị quan trọng về việc bảo tồn di sản thế giới Vịnh Hạ Long - quần đảo Cát Bà. Trong đó, tổ chức này đặc biệt lưu ý đến việc kiểm soát chặt chẽ các dự án phát triển trong khu vực, yêu cầu đánh giá đầy đủ tác động của các dự án lên di sản theo hướng dẫn của Công ước 1972. Cụ thể, tất cả các dự án xây dựng phải được đánh giá về tính phù hợp và ảnh hưởng đến giá trị nổi bật toàn cầu của di sản theo tiêu chuẩn của UNESCO.

UNESCO đã ghi nhận và đánh giá cao những nỗ lực của tỉnh Quảng Ninh trong việc triển khai các biện pháp toàn diện nhằm giải quyết vấn đề rác thải và ô nhiễm môi trường. Nhờ đó, chất lượng không khí và nước tại Vịnh Hạ Long cơ bản được duy trì trong ngưỡng cho phép. Tuy nhiên, UNESCO cũng lưu ý tỉnh cần tiếp tục theo dõi và kiểm soát chặt chẽ tình trạng ô nhiễm nguồn nước.

Sau khi Vịnh Hạ Long được mở rộng, bao gồm cả quần đảo Cát Bà, UNESCO đã yêu cầu Việt Nam cung cấp bản đồ phân vùng chi tiết của khu Di sản thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long - quần đảo Cát Bà cho Trung tâm Di sản thế giới.

Để đánh giá toàn diện hiện trạng bảo tồn di sản, đặc biệt là về công tác quản lý và hiệu quả của các biện pháp bảo vệ, UNESCO khuyến nghị Việt Nam mời đoàn giám sát phản hồi của tổ chức đến khảo sát thực tế.

Đại diện Cục Di sản Văn hóa cho biết, Việt Nam đã chủ động đề nghị và mời các chuyên gia của UNESCO đến khảo sát thực địa tại Vịnh Hạ Long - quần đảo Cát Bà. Chuyến khảo sát nhằm mục đích xem xét 8 khuyến nghị của UNESCO, đánh giá công tác bảo tồn di sản, đồng thời hỗ trợ hai địa phương Hạ Long và Cát Bà xây dựng quy chế quản lý di sản chung, hiệu quả.

UNESCO là viết tắt của Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc (tiếng Anh: United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization). Đây là một tổ chức chuyên môn của Liên Hợp Quốc được thành lập vào năm 1945. UNESCO hoạt động với mục tiêu thúc đẩy hòa bình và an ninh thế giới thông qua hợp tác quốc tế trong các lĩnh vực giáo dục, khoa học, văn hóa và truyền thông.

Để được UNESCO công nhận là Di sản thiên nhiên thế giới, một địa danh phải đáp ứng những tiêu chí khắt khe. Trước hết, địa danh đó phải sở hữu vẻ đẹp tự nhiên nổi bật, độc đáo hoặc hiếm có trên thế giới. Nó phải có giá trị điển hình về quá trình tiến hóa sinh thái, sinh học, hoặc là nơi cư trú của các loài động, thực vật quý hiếm, đặc hữu. Ngoài ra, di sản cũng cần có đặc điểm địa chất, địa mạo độc đáo, hoặc chứa đựng dấu tích về các giai đoạn phát triển của Trái Đất. Ngoài ra, di sản phải đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa khí hậu, bảo vệ nguồn nước, giữ cân bằng sinh thái cho khu vực.