Đây không chỉ là một sự kiện tâm linh quan trọng mà còn là dịp để du khách tìm hiểu về lịch sử, văn hóa và chiêm ngưỡng vẻ đẹp thiên nhiên của vùng đất "địa linh nhân kiệt" này.
Nằm cách trung tâm thị xã Uông Bí khoảng 14km, quần thể di tích Yên Tử thuộc xã Thượng Yên Công là điểm đến tâm linh nổi tiếng, thu hút đông đảo du khách và Phật tử thập phương. Với hệ thống chùa, am, tháp, tượng Phật cổ kính ẩn mình giữa cảnh sắc núi rừng hùng vĩ, Yên Tử mang đến cho du khách cảm giác thanh tịnh, an yên khó tả. Trước kia, ngọn núi này từng được gọi là núi Voi bởi hình dáng tựa chú voi khổng lồ đứng sừng sững giữa trời đất.

Vẻ đẹp Yên Tử được tô điểm bởi lớp mây trắng bồng bềnh, khiến những ngôi chùa, ngọn tháp cao vút trở nên huyền ảo, lung linh. Khung cảnh thiên nhiên hữu tình với rừng cây, con suối, ghềnh đá... càng làm tăng thêm sức hấp dẫn cho vùng đất này. Chính vì vẻ đẹp "non nước hữu tình" ấy, Yên Tử đã được các triều đại vua chúa xếp vào hạng "danh sơn" của đất nước.
Chùa Yên Tử được biết đến là cái nôi của Phật giáo Việt Nam thời Đại Việt. Sau khi thoái vị, vua Trần Nhân Tông đã đến Yên Tử tu hành và sáng lập ra Thiền phái Trúc Lâm - dòng Phật giáo đặc trưng của Việt Nam. Hàng năm, vào dịp đầu xuân, Lễ hội Yên Tử được tổ chức nhộn nhịp nhằm tôn vinh công đức của Phật hoàng Trần

Nhân Tông, đồng thời gửi gắm những ước nguyện tốt đẹp cho một năm mới an lành, hạnh phúc.
Lễ hội Yên Tử, diễn ra trong suốt 3 tháng mùa xuân, từ ngày 10 tháng Giêng đến hết tháng 3 âm lịch, là một sự kiện tâm linh quan trọng, thu hút hàng triệu Phật tử, du khách thập phương. Với lòng thành kính và niềm tin sâu sắc, mọi người đều hướng về miền đất Phật Yên Tử, cầu mong một năm mới an lành, mọi sự hanh thông.
Trước thềm khai hội, tại chùa Trình, Hội Phật giáo tỉnh Quảng Ninh long trọng tổ chức nghi lễ mở cửa rừng Yên Tử. Các vị sư thầy cùng người dân địa phương thành kính dâng hương, tụng kinh niệm Phật, tế cáo đất trời, cầu mong một mùa lễ hội bình an, thuận lợi. Nghi lễ mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc, như một lời xin phép thần linh, cầu cho lễ hội diễn ra tốt đẹp.

Sáng mùng 10 tháng Giêng, Lễ khai hội chính thức diễn ra tại Trung tâm Văn hóa Trúc Lâm Yên Tử. Không khí trang nghiêm bao trùm với nghi thức cầu quốc thái dân an do chư tăng, hòa thượng chủ trì. Tiếp đó, các đại biểu tiến hành đóng dấu thiêng trên ấn Yên Tử, một nghi thức truyền thống đầy ý nghĩa.
Lễ khai hội càng thêm phần đặc sắc với những tiết mục văn nghệ được dàn dựng công phu, có sự góp mặt của nhiều nghệ sĩ nổi tiếng trong và ngoài tỉnh. Bên cạnh đó, tiếng chuông chùa ngân vang, tiếng trống hồi vang vọng núi rừng cùng lời chúc an lành đầu năm tạo nên một bầu không khí hân hoan, náo nhiệt, mở đầu cho một mùa lễ hội thành công.
Sau lễ khai hội, du khách có thể tham gia vào hành trình khám phá Yên Tử đầy hấp dẫn. Bạn có thể thăm quan khu Trung tâm lễ hội, thượng sơn lễ Phật, khám phá làng hành hương hoặc tham gia các trò chơi dân gian độc đáo như: ném còn, kéo co, chọi gà, giải cờ tướng kỳ vương Yên Tử... Bên cạnh đó, những màn trình diễn văn nghệ truyền thống, võ thuật cổ truyền, múa rồng... cũng hứa hẹn mang đến những trải nghiệm thú vị.

Hàng ngàn người sẽ cùng nhau bước vào cuộc hành hương lên đỉnh Yên Tử, nơi tọa lạc ngôi chùa Đồng linh thiêng, cổ kính. Con đường leo núi uốn lượn, gập ghềnh, rợp bóng cây cổ thụ và chìm trong làn sương mờ ảo, tạo cảm giác như lạc vào chốn bồng lai tiên cảnh.
Trên con đường chinh phục Yên Tử, du khách sẽ đi qua hơn 11 ngôi chùa và hàng chục am, tháp cổ kính. Nổi bật là ngọn tháp 3 tầng bằng đá có niên đại từ năm 1758 và chùa Giải Oan với suối Giải Oan gắn liền với câu chuyện cung nữ thời xưa trẫm mình xuống suối để tỏ lòng trung thành với vua Trần Nhân Tông. Hành trình tiếp tục với Tháp Tổ, chùa Hoa Yên, chùa Một Mái... và nhiều ngôi chùa độc đáo khác.
Ngày nay, du khách có thể lựa chọn leo núi hoặc di chuyển bằng cáp treo để lên đỉnh Yên Tử. Tuy cáp treo mang đến sự thuận tiện và tiết kiệm thời gian, nhưng leo núi vẫn là trải nghiệm được nhiều người ưa chuộng hơn, đặc biệt là trong dịp lễ hội đầu xuân.
Hành trình leo núi khoảng 3 tiếng đòi hỏi sự kiên trì, nhẫn nại, như một cách thử thách đức tin và lòng thành của người con Phật. Nhưng bù lại, khoảnh khắc đứng trên đỉnh núi, chiêm ngưỡng chùa Đồng ẩn hiện trong sương khói, cảm giác mãn nguyện, thanh tịnh như được đến cõi Phật sẽ khiến mọi cố gắng đều xứng đáng. Từ đỉnh Yên Tử, du khách còn có thể phóng tầm mắt ngắm nhìn toàn cảnh vịnh Hạ Long hùng vĩ, tráng lệ, tự hào về vẻ đẹp của quê hương đất nước.