Lý do Thái Lan cấm khách du lịch Campuchia tại cửa khẩu của 5 tỉnh giáp ranh

Tổng hợp thông tin từ Báo Tiền Phong, quyết định này không chỉ là một phản ứng đơn lẻ trước một vụ việc mà là đỉnh điểm của một loạt các vấn đề phức tạp, từ xung đột biên giới, tội phạm xuyên quốc gia đến áp lực chính trị nội bộ.

Xung đột tại khu vực tranh chấp

Ngòi nổ trực tiếp cho hành động cứng rắn của Thái Lan là vụ đụng độ vũ trang xảy ra vào ngày 28/5 tại một khu vực lãnh thổ đang tranh chấp, khiến một binh sĩ Campuchia thiệt mạng. Phát biểu trước báo giới, Thủ tướng Thái Lan Paetongtarn Shinawatra khẳng định động thái đóng cửa biên giới là cần thiết để "đảm bảo an toàn và trật tự" trong bối cảnh căng thẳng chưa được giải quyết triệt để.

Theo lệnh mới, tất cả các hoạt động du lịch và thương mại không thiết yếu qua biên giới đều bị đình chỉ. Quân đội Thái Lan đã xác nhận việc đóng cửa toàn bộ cửa khẩu tại năm tỉnh giáp ranh với Campuchia. Chỉ những trường hợp đặc biệt vì lý do nhân đạo như học sinh, bệnh nhân cần điều trị hoặc người dân mua nhu yếu phẩm mới được phép qua lại. Đây được xem là một hành động trả đũa mạnh mẽ, báo hiệu sự rạn nứt nghiêm trọng trong quan hệ hai nước.

Nguyên nhân sâu xa

Tuy nhiên, nguyên nhân sâu xa của quyết định này không chỉ dừng lại ở vụ xung đột biên giới. Chính phủ Thái Lan còn viện dẫn một lý do chiến lược hơn: nỗ lực ngăn chặn các mạng lưới tội phạm lừa đảo xuyên biên giới đang hoạt động mạnh mẽ tại Campuchia.

Thủ tướng Paetongtarn thẳng thắn thừa nhận lệnh cấm một phần nhằm ngăn chặn dòng công dân Thái Lan đổ sang các sòng bạc ở Campuchia – những nơi bị cáo buộc là bình phong cho các hoạt động lừa đảo trực tuyến quy mô lớn. 

Điều này hoàn toàn trùng khớp với báo cáo hồi tháng 4 của Liên Hợp Quốc, vốn đã chỉ đích danh Campuchia là một "điểm nóng" của các chiêu trò lừa đảo tinh vi như "tình giả, tiền thật", đầu tư ảo và cá cược phi pháp. Để tăng cường hiệu quả, Thái Lan thậm chí đang cân nhắc cấm xuất khẩu các thiết bị công nghệ có thể bị lạm dụng trong các đường dây tội phạm này.

Bên cạnh đó, quyết định cứng rắn này cũng được cho là một động thái chính trị của Thủ tướng Paetongtarn nhằm đối phó với áp lực từ các nhóm dân tộc chủ nghĩa trong nước. Bà đang phải đối mặt với những chỉ trích gay gắt, cho rằng bà có thái độ quá "mềm mỏng" với Campuchia do mối quan hệ thân thiết lâu năm giữa gia tộc Shinawatra và cựu Thủ tướng Hun Sen.

Một cuộc điện đàm bị rò rỉ giữa hai nhà lãnh đạo gần đây đã trở thành tâm điểm của sự phẫn nộ, khi nhiều người cho rằng bà đã làm suy yếu hình ảnh quốc gia. Do đó, việc áp đặt lệnh cấm có thể là cách bà Paetongtarn khẳng định lập trường cứng rắn, xoa dịu dư luận và củng cố vị thế chính trị của mình.

Hành động đáp trả và thiệt hại kinh tế

Phản ứng trước động thái từ Bangkok, phía Campuchia cũng nhanh chóng đưa ra các biện pháp đáp trả, bao gồm việc chặn một số dịch vụ internet và ngừng nhập khẩu điện, nhiên liệu từ Thái Lan – một đòn giáng mạnh khi Campuchia phụ thuộc tới 30% nguồn cung xăng dầu từ nước láng giềng.

Tác động kinh tế của lệnh cấm đã ngay lập tức hiện rõ. Tờ Bangkok Post ghi nhận lượng du khách từ Campuchia đã sụt giảm đến 44% chỉ sau khi một vài cửa khẩu bị đóng vào đầu tháng 6, và con số này tiếp tục lao dốc xuống mức kỷ lục 81% vào giữa tháng. Tính chung cả tháng 6, lượng khách Campuchia đã giảm 48%, chỉ còn gần 15.000 lượt, một sự sụt giảm đáng báo động so với con số trung bình 1.500 lượt mỗi ngày của năm ngoái.

Dù lãnh đạo Cơ quan Du lịch Thái Lan (TAT) cho rằng tác động chưa lan rộng ra toàn ngành, nhưng tình trạng này đã giáng thêm một đòn vào ngành du lịch Thái Lan, vốn đã ghi nhận lượng khách quốc tế sụt giảm trong 4 tháng liên tiếp.

Nhìn chung, lệnh cấm du khách Campuchia của Thái Lan là một quyết sách được thúc đẩy bởi nhiều yếu tố đan xen: từ xung đột chủ quyền tức thời, cuộc chiến chống tội phạm xuyên quốc gia có hệ thống, cho đến những toan tính chính trị nội bộ phức tạp. Tình hình biên giới hiện vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt, báo trước một giai đoạn khó khăn trong quan hệ song phương và gây ra những thiệt hại không nhỏ cho cả hai nền kinh tế.