Sở dĩ gọi là "lợn cắp nách" bởi giống lợn này có kích thước nhỏ bé, chỉ nặng khoảng 4-6kg khi trưởng thành, người dân có thể dễ dàng cắp nách mang đi. Đây là giống lợn bản địa được đồng bào dân tộc Mông, Dao chăn thả tự do trên các sườn đồi, nương rẫy. Chúng sống hoang dã, tự kiếm ăn trong rừng, thức ăn chủ yếu là rau củ, cỏ cây, quả dại nên thịt rất săn chắc, ít mỡ, thơm ngon đặc biệt.

Khác với những giống lợn nuôi công nghiệp, lợn cắp nách Sapa mang trong mình những đặc điểm riêng biệt. Thân hình chúng nhỏ gọn, lông đen tuyền, mõm dài, tai nhỏ và chân ngắn. Chính môi trường sống tự nhiên, thức ăn hoàn toàn hữu cơ đã tạo nên hương vị thịt thơm ngon, đậm đà mà không loại lợn nào có thể sánh được.
Lợn cắp nách Sapa được chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn, mỗi món mang một hương vị riêng, khiến thực khách nhớ mãi không quên.
Lợn cắp nách nướng: Đây là món ăn phổ biến và được ưa chuộng nhất. Lợn sau khi làm sạch sẽ được tẩm ướp gia vị đặc trưng của người dân tộc như mắc khén, hạt dổi, gừng, sả... rồi đem nướng trên than hồng. Thịt lợn chín vàng ươm, da giòn rụm, thịt bên trong mềm ngọt, thơm phức, chấm cùng muối ớt chanh hoặc tương ớt Mường Khương thì ngon tuyệt cú mèo.

Lợn cắp nách hấp: Món ăn này giữ được trọn vẹn hương vị nguyên bản của thịt lợn. Lợn được làm sạch, ướp gia vị đơn giản rồi hấp cách thủy. Thịt chín mềm ngọt, thơm lừng, chấm cùng nước mắm pha gừng, tỏi, ớt hoặc muối tiêu chanh đều rất hấp dẫn.
Lợn cắp nách xào lăn: Thịt lợn được thái miếng vừa ăn, ướp cùng các loại gia vị như riềng, sả, mẻ, nghệ... rồi xào lăn trên lửa lớn. Món ăn này có hương vị đậm đà, cay cay, thơm nồng, rất thích hợp để ăn cùng cơm nóng.
Lợn cắp nách om rau rừng: Sự kết hợp giữa thịt lợn cắp nách ngọt thơm và các loại rau rừng đặc trưng của Sapa như rau cải mèo, rau dớn, rau bò khai... tạo nên một món ăn độc đáo, hấp dẫn. Nước dùng ngọt thanh, thịt mềm, rau rừng giòn, mang đến hương vị núi rừng đặc trưng.
Để có món lợn cắp nách Sapa ngon đúng điệu, người đầu bếp cần có bí quyết riêng trong khâu lựa chọn nguyên liệu và chế biến.
Lựa chọn lợn: Nên chọn những con lợn khỏe mạnh, lông mượt, da căng bóng. Lợn cắp nách ngon nhất là loại nuôi thả rông, trọng lượng khoảng 5-7kg.
Sơ chế: Lợn sau khi mua về cần được làm sạch lông, mổ bụng, bỏ nội tạng, rửa sạch bằng nước muối pha loãng. Có thể để nguyên con hoặc chặt thành từng miếng tùy theo món ăn.
Ướp gia vị: Gia vị tẩm ướp là yếu tố quan trọng tạo nên hương vị đặc trưng của món ăn. Người dân tộc thường sử dụng các loại gia vị như mắc khén, hạt dổi, gừng, sả, ớt, tỏi... để ướp lợn.
Chế biến: Tùy theo từng món ăn mà có cách chế biến khác nhau. Lợn cắp nách có thể được nướng, hấp, xào lăn, om rau rừng...

Thưởng thức lợn cắp nách Sapa trong tiết trời se lạnh, giữa khung cảnh núi rừng hùng vĩ là một trải nghiệm khó quên. Thịt lợn ngọt thơm, da giòn tan, chấm cùng muối ớt chanh hoặc tương ớt Mường Khương, nhấp thêm ngụm rượu táo mèo cay nồng, tất cả hòa quyện tạo nên một bản giao hưởng hương vị độc đáo, khiến thực khách say đắm.
Lợn cắp nách Sapa không chỉ là món ăn ngon mà còn là nét văn hóa ẩm thực đặc sắc của người dân tộc vùng cao. Món ăn này đã góp phần làm phong phú thêm kho tàng ẩm thực Việt Nam, đồng thời thu hút đông đảo du khách đến với Sapa, khám phá vẻ đẹp thiên nhiên và con người nơi đây.