Hàng Ngang phố cổ Hà Nội hồi xưa bán gì?

Ngày nay, du khách biết đến Hàng Ngang với những cửa hiệu quần áo thời trang, hàng tiêu dùng cao cấp. Thế nhưng, ít ai tỏ tường rằng con phố này từng mang những tên gọi khác và là nơi buôn bán những mặt hàng vô cùng đặc trưng, gắn liền với lịch sử thăng trầm của đất Thăng Long xưa.

Theo dòng lịch sử, dựa theo thông tin từ Báo Lao động thủ đô, vào thế kỷ 18, đoạn đầu phố Hàng Ngang ngày nay, nơi giáp với phố Hàng Đào, từng được biết đến với tên gọi Hàng Lam. Sở dĩ có tên này bởi phố chuyên bán các loại tơ lụa màu xanh lam. Đây là màu sắc đặc trưng cho phẩm phục của quan tứ phẩm trong triều đình, tạo nên một sự đối xứng thú vị với phố Hàng Đào kế bên, nơi chuyên về vải nhuộm màu đỏ, sắc phục của các quan đầu triều. Chính vì sự chuyên doanh này mà cả hai con phố có thời còn được gọi chung là phố Hàng Áo hay phố Hàng Yếm.

Bước sang thế kỷ 19, do những biến động lịch sử ở Trung Hoa, nhiều người dân Quảng Đông đã di cư sang Việt Nam lánh nạn. Họ được triều đình nhà Lê cho phép tạm trú tại kinh thành Thăng Long. Dần dần, cộng đồng người Hoa Kiều, sau này nhiều người mang tên Minh Hương (người Việt gốc Minh), đã tập trung buôn bán và sinh sống tại khu vực Hàng Lam. 

Con phố trở nên sầm uất với gần một nửa dân cư là người Hoa, và từ đó có thêm tên mới là phố Việt Đông (phố của người Việt gốc Quảng Đông) hay Rue des Cantonnais dưới thời Pháp thuộc.

Như vậy, ở thế kỷ 19, chính những người Hoa Kiều này đã định hình nên những mặt hàng chủ đạo của Hàng Ngang xưa. Các gia đình giàu có chuyên kinh doanh các loại vải vóc cao cấp như gấm, đoạn, nhiễu, sa tanh. Bên cạnh đó, các mặt hàng thiết yếu và đặc trưng của văn hóa Hoa cũng được bày bán rộng rãi như các hiệu chè nức tiếng: Sinh Thái, Chính Thái, Ninh Thái, cùng với các loại thuốc bắc gia truyền từ các hiệu thuốc như Nhân Thọ Đường, Báo Bình An. 

Về sau, phố còn có thêm sự góp mặt của các cửa hàng bán vải của người Ấn Độ, làm phong phú thêm sự đa dạng mặt hàng. Không chỉ có vải vóc, chè thuốc, phố Việt Đông còn là nơi giao thương vàng bạc, nữ trang và đồ sứ Giang Tây tinh xảo.

Sự sầm uất của Hàng Ngang một phần cũng nhờ vị trí đắc địa, gần cửa sông Giang Khẩu (sông Tô Lịch) và Hà Khẩu (sông Hồng), tạo điều kiện "trên bến dưới thuyền" thuận lợi cho việc giao thương. 

Để đảm bảo an ninh cho khu phố buôn bán giàu có này, người dân đã cho xây dựng hai chiếc cổng lớn ở hai đầu phố, có người canh gác cẩn mật và đóng lại vào mỗi tối. Chính từ hình ảnh hai chiếc cổng chắn ngang này mà cái tên "Hàng Ngang" ra đời, một tên gọi có phần "biệt dị" so với cách đặt tên theo mặt hàng kinh doanh chủ yếu của các phố cổ khác.

Ngày nay, dù mặt hàng kinh doanh đã thay đổi, chuyển sang quần áo thời trang hiện đại và hàng tiêu dùng cao cấp, Hàng Ngang vẫn giữ được vị thế là một trong những con phố sầm uất bậc nhất Hà thành. Bóng dáng của những hiệu chè, tiệm thuốc, cửa hàng tơ lụa xưa kia tuy đã lùi vào quá khứ, nhưng câu chuyện về một Hàng Ngang bán vải lam, bán chè thuốc vẫn là một phần ký ức đẹp đẽ, góp phần làm nên chiều sâu văn hóa của 36 phố phường Hà Nội.