Món ăn dân dã này đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa ẩm thực của người dân nơi đây, đồng thời cũng là niềm tự hào của người Lạng Sơn mỗi khi giới thiệu với bạn bè khắp mọi miền Tổ quốc.
Bánh áp chao có nguồn gốc từ đồng bào dân tộc Tày, Nùng sinh sống ở vùng cao Đông Bắc. Theo lời kể của người dân địa phương, món bánh này đã xuất hiện từ rất lâu đời và gắn liền với cuộc sống lao động, sản xuất của bà con.

Có nhiều cách lý giải khác nhau về cái tên độc đáo "bánh áp chao". Một số người cho rằng, tên gọi này xuất phát từ cách chế biến bánh. Bánh được làm bằng cách “áp” nhân thịt vào giữa hai lớp bột rồi “chao” trong chảo dầu nóng cho đến khi chín vàng. Số khác lại tin rằng, "áp chao" thực chất là cách gọi chệch đi của "vịt chao", bởi món bánh này ban đầu được làm từ thịt vịt. Dù được giải thích theo cách nào, cái tên "bánh áp chao" vẫn gợi lên sự tò mò, hấp dẫn đối với thực khách.
Bánh áp chao có hình dáng tròn dẹt, kích thước vừa phải, vỏ ngoài vàng ruộm, giòn tan, bên trong mềm dẻo, thơm lừng. Điểm đặc biệt tạo nên sức hấp dẫn của món bánh này chính là sự kết hợp hài hòa giữa vỏ bánh và nhân bánh.

Vỏ bánh áp chao được làm từ bột gạo nếp, gạo tẻ xay nhuyễn, trộn với một chút bột đậu tương và khoai môn nạo. Chính sự kết hợp này đã tạo nên hương vị đặc trưng cho vỏ bánh: thơm dẻo của gạo nếp, giòn tan của khoai môn và béo bùi của đậu tương.
Nhân bánh áp chao truyền thống được làm từ thịt vịt ướp với các loại gia vị như: húng lìu, mắc khén, hạt dổi, gừng, sả... Thịt vịt được lựa chọn kỹ lưỡng, thường là phần thịt ức, được băm nhỏ hoặc xay nhuyễn rồi tẩm ướp gia vị trong nhiều giờ để ngấm đều. Khi ăn, thực khách sẽ cảm nhận được vị ngọt đậm đà của thịt vịt hòa quyện cùng hương thơm của các loại gia vị đặc trưng của núi rừng Đông Bắc.

Ngày nay, để đáp ứng nhu cầu đa dạng của thực khách, nhân bánh áp chao còn được biến tấu với nhiều loại nguyên liệu khác nhau như: thịt lợn, thịt gà, mộc nhĩ, nấm hương... Tuy nhiên, dù được làm từ nguyên liệu nào thì nhân bánh vẫn phải đảm bảo được độ đậm đà, thơm ngon.
Một yếu tố không thể thiếu làm nên sức hấp dẫn của bánh áp chao chính là nước chấm. Nước chấm bánh áp chao thường được pha chế từ nước mắm ngon, thêm chút đường, chanh, ớt, tỏi, gừng băm nhỏ. Tùy theo khẩu vị của mỗi người mà có thể gia giảm các loại gia vị cho phù hợp. Vị chua chua, ngọt ngọt, cay cay của nước chấm kết hợp với vị béo ngậy, giòn tan của bánh tạo nên một hương vị khó quên.
Bánh áp chao ngon nhất là khi được thưởng thức ngay lúc vừa ra lò, còn nóng hổi. Cắn một miếng bánh, bạn sẽ cảm nhận được lớp vỏ ngoài giòn tan, lớp vỏ trong mềm dẻo, nhân thịt đậm đà, thơm lừng. Chấm thêm chút nước chấm chua ngọt, cay cay, hương vị càng thêm tuyệt vời.

Người Lạng Sơn thường ăn bánh áp chao kèm với các loại rau sống như: xà lách, rau thơm, dưa chuột... để tăng thêm hương vị và giúp món ăn đỡ ngán. Vào những ngày đông lạnh giá, thưởng thức một đĩa bánh áp chao nóng hổi bên cạnh ly trà nóng thì còn gì tuyệt vời bằng.
Bánh áp chao không chỉ là một món ăn ngon mà còn mang đậm nét đẹp văn hóa ẩm thực của người dân xứ Lạng. Món bánh này thường xuất hiện trong các dịp lễ tết, hội hè, cưới hỏi... và là món quà quê giản dị mà ý nghĩa dành tặng cho người thân, bạn bè.
Ngày nay, bánh áp chao đã trở thành một trong những đặc sản nổi tiếng của Lạng Sơn, thu hút đông đảo du khách đến thưởng thức. Dọc theo các tuyến phố ở thành phố Lạng Sơn, không khó để bắt gặp những hàng quán bán bánh áp chao với mùi thơm nức mũi lan tỏa khắp không gian.
Bánh áp chao - món ăn dân dã, bình dị của vùng biên cương xứ Lạng đã chinh phục biết bao thực khách bởi hương vị độc đáo và nét văn hóa ẩm thực đặc trưng. Nếu có dịp đến với Lạng Sơn, bạn đừng quên thưởng thức món bánh đặc biệt này để cảm nhận trọn vẹn hương vị núi rừng và tình người nơi đây.