Phở Hà Nội, phở Nam Định và mì Quảng trở thành Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vừa ban hành Quyết định số 2326/QĐ-BVHTTDL và Quyết định số 2327/QĐ-BVHTTDL về việc công bố Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Theo đó, phở Hà Nội, phở Nam Định và mì Quảng được vinh danh ở hạng mục tri thức dân gian.

Theo Bộ văn hóa, Thể thao và Du lịch, mỳ Quảng, phở Hà Nội và phở Nam Định đã đáp ứng đầy đủ các tiêu chí: phản ánh sự đa dạng văn hóa và sự sáng tạo của con người, được kế tục qua nhiều thế hệ; có tính đại diện, thể hiện bản sắc cộng đồng, địa phương; được cộng đồng đồng thuận, tự nguyện đề cử và cam kết bảo vệ; có khả năng phục hồi và tồn tại lâu dài. Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cũng cho biết, việc công nhận tri thức dân gian là rộng, gồm yếu tố văn hóa ẩm thực chứ không phải chỉ món ăn.

Phở là món ăn phổ biến trong văn hóa ẩm thực Việt Nam, được nhiều người ưa chuộng không chỉ ở trong nước mà còn ở nhiều nước trên thế giới. Trong đó, Nam Định và Hà Nội là hai địa phương nổi tiếng nhất với món phở.

Với phở Hà Nội theo hồ sơ TP Hà Nội đề xuất, chủ thể của món phở là những gia đình, cá nhân trực tiếp thực hành và nắm giữ những kỹ thuật, tri thức, kỹ năng, bí quyết chế biến. Và nghề nấu phở cũng được ghi nhận được trao truyền qua nhiều thế hệ thể hiện yếu tố tiếp nối bản sắc và thương hiệu. 

Tính đến hết năm 2023, TP Hà Nội đã có gần 700 cửa hàng phở, tập trung chủ yếu trên địa bàn các quận: Hoàn Kiếm, Ba Đình, Cầu Giấy, Hai Bà Trưng, Đống Đa, Thanh Xuân, Long Biên. Những thương hiệu phở gia truyền (có hơn 2 đời làm phở) thường chỉ chuyên bán phở bò hoặc phở gà tập trung chủ yếu trên địa bàn quận Ba Đình, Hoàn Kiếm, Hai Bà Trưng.

Nam Định cũng được thực khách biết đến là quê hương của nghề phở, nơi đây có nhiều làng, nhiều dòng họ bán phở ở khắp các địa phương trên cả nước. Trong đó, có thể kể đến các làng tiêu biểu như Giao Cù, Vân Cù, Tây Lạc (xã Đồng Sơn, huyện Nam Trực), Phúc Thọ, Thạch Bi, (xã Nam Thái, huyện Nam Trực).

Trước đó, tại TP Nam Định đã diễn ra lễ khai mạc Festival Phở 2024 với chủ đề "Con đường phở Việt" tại TP. Nam Định. Sự kiện vừa giúp nâng tầm vị thế phở Nam Định trở thành thương hiệu vừa giúp tôn vinh nghề phở, là cơ sở bước đầu để Chính phủ đệ trình UNESCO - Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hoá của Liên hợp quốc xem xét, ghi danh phở Nam Định vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Với mì Quảng, ông Nguyễn Thanh Hồng - Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Quảng Nam cho biết, việc đưa nghề chế biến mì Quảng vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia một phần khẳng định được giá trị văn hóa của tri thức dân gian. Một phần đã đẩy mạnh công tác bảo tồn đồng thời phát huy giá trị của văn hóa ẩm thực mì Quảng nhằm thu hút du khách, phát triển du lịch và kinh tế địa phương.

Được biết trước đó, UBND tỉnh Hà Nam đã có văn bản đề nghị đưa nghề chế biến mì Quảng vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia gửi Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

UBND tỉnh Quảng Nam cho biết, mì Quảng không chỉ là một món ăn đơn thuần mà còn là một câu chuyện về sự giao lưu văn hóa, được kể lại qua từng sợi mì vàng óng và hương vị đậm đà. Nghề làm mì Quảng là một minh chứng sinh động cho sự sáng tạo không ngừng của người Quảng Nam trong việc kết hợp các nguyên liệu địa phương để tạo nên những hương vị độc đáo, hội tụ giá trị ẩm thực đặc sắc của địa phương.

Sản phẩm cũng có nhiều biến tấu, làm nổi bật đặc trưng văn hóa dân gian. Món ăn này có thể “chiều lòng” được tất cả các thực khách, hội tụ đủ cả lịch sử lẫn tri thức dân gian của vùng đất Quảng Nam.

Cũng trong đợt xét di sản văn hóa phi vật thể quốc gia lần này, tại Quyết định số 2316/QĐ- BVHTTDL do Bộ trưởng Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng ký ban hành, Nghề ướp Trà sen Quảng An (phường Quảng An, quận Tây Hồ, TP. Hà Nội) cũng đã được đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia thuộc loại hình nghề thủ công truyền thống.