Nghề đan võng ngô đồng ở Cù Lao Chàm được công nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Tối 6/8, tại xã đảo Tân Hiệp, UBND thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam tổ chức lễ khai mạc Festival "Cù Lao Chàm - Mùa ngô đồng đỏ" năm 2024 và đón nhận danh hiệu Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia dành cho Nghề thủ công truyền thống đan võng ngô đồng Cù Lao Chàm do Bộ Văn Hóa, Thể thao và Du lịch công nhận.

Phó Chủ tịch UBND thành phố Hội An, Ông Nguyễn Văn Lanh cho biết, tháng 11/2014, Hội đồng Cây di sản Việt Nam đã công nhận 3 loài cây trên Cù Lao Chàm là cây Di sản Việt Nam; trong đó có một cây ngô đồng đỏ hơn 100 năm tuổi đỏ trên đảo Hòn Lao.

Vào tháng 4/2015, Hội Bảo vệ thiên nhiên và Môi trường Việt Nam đã công bố quyết định và gắn bia công nhận cây Di sản Việt Nam cho quần thể gồm 3 cây ngô đồng đỏ cổ thụ, có tuổi đời khoảng từ 155-250 năm tại khu vực dốc suối Tình, thôn Bãi Làng (xã đảo Tân Hiệp).

Festival "Cù Lao Chàm - Mùa ngô đồng đỏ", một trong những sự kiện văn hóa, du lịch trọng điểm nằm trong khuôn khổ chương trình "Hội An - Cảm xúc mùa hè 2024", kéo dài từ ngày 5/8 đến ngày 11/8. Sự kiện gắn với kỷ niệm 15 năm Khu dự trữ sinh quyển thế giới Cù Lao Chàm - Hội An.

Sự kiện nhằm tái hiện lại những nét đẹp văn hóa truyền thống và các hoạt động thể thao mang đậm chất đặc trưng của người dân xứ đảo nơi đây thông qua các hoạt động chính như: triển lãm ảnh và vãn cảnh "Vườn hoa ngô đồng"; trưng bày các sản phẩm và trình diễn Nghề thủ công truyền thống đan võng ngô đồng Cù Lao Chàm …

Những năm trở lại đây, đảo Cù Lao Chàm được biết đến nhiều hơn với danh xưng "hòn đảo hoa ngô đồng", mỗi mùa hoa ngô đồng nở, nơi đây thu hút rất đông du khách đến tham quan. Ngô đồng đỏ là loài cây thân gỗ vững chãi mọc trên đá núi, điều kiện môi trường càng khô cằn và nắng hạn hoa lại càng rực rỡ, phủ bóng đỏ rực làm nổi bật một góc trời biển Cù Lao Chàm.

Từ xa xưa, Cây ngô đồng gắn liền với đời sống hàng ngày của người dân đảo Cù Lao Chàm với nghề thủ công đan võng ngô đồng. Trải qua bao đời gìn giữ và truyền qua nhiều đời, bằng tình cảm yêu nghề của các nghệ nhân nơi đây và sự nỗ lực bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa, nghề đan võng ngô đồng đã được Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch công nhận danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Hoa ngô đồng đỏ đã dần trở thành một biểu tượng của đảo Cù Lao Chàm. Trong hành trình đó, hoa ngô đồng cũng mang sứ mệnh giúp cảnh quan biển đảo thêm phần hấp dẫn. Đồng thời giúp quảng bá sự đa dạng sinh học từ rừng đến biển gắn liền với nền văn hóa bản địa đặc sắc, cùng lối sống bền vững, cần cù và dễ mến của người dân Cù Lao Chàm đến với du khách trong và ngoài nước.

Cũng theo đại diện Ban Tổ chức, du khách đến với Festival “Cù Lao Chàm - Mùa Ngô đồng đỏ” không chỉ được thưởng thức vẻ đẹp của hoa ngô đồng đỏ, được ngắm vẻ đẹp của buổi bình minh với khoảnh khắc mặt trời từ từ nhô lên từ mặt biển, ngắm cảnh hoàng hôn từ từ rơi xuống xuống phía chân trời hay ngắm trăng lên từ đỉnh núi phía xa mà còn được đắm mình với biển xanh, cát trắng, nắng vàng, lặn ngắm những loài san hô đầy màu sắc vô cùng sinh động, tham quan cảnh vật và thưởng thức những món hải sản tươi ngon xứ đảo ...

Một trải nghiệm độc đáo mà du khách không nên bỏ qua khi đến Festival lần này là tham gia trải nghiệm đan võng ngô đồng. Từ rất lâu, người dân Cù Lao Chàm đã biết dùng vỏ cây ngô đồng mang ngâm vào trong nước rồi đánh thành sợi để đan võng. Do được làm hoàn toàn thủ công và trải qua nhiều công đoạn nên thời gian để hoàn thành một tấm võng ngô đồng phải mất hơn một tháng trời.

Đan võng ngô đồng, một nghề thủ công truyền thống chứa đựng rất nhiều giá trị nhân văn của bao lớp cư dân sinh sống trên đảo, gắn bó máu thịt với đất trời, biển rừng, nhẫn nại, kiên trì, mềm mại, chắc chắc. Chiếc võng ngô đồng Cù Lao Chàm không chỉ là một sản phẩm để phục vụ cuộc sống hàng ngày mà còn là một công trình nghệ thuật không chỉ ở hình thái kết cấu, hơn hết nó còn chứa đựng những tình cảm của đất, của biển và người giữa đảo xa.

Sự công nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đối với Nghề đan võng ngô đồng ở Cù Lao Chàm là sự tôn vinh một nghề truyền thống, tôn vinh sự sáng tạo của cư dân địa phương trong việc tạo ra nghề và gìn giữ, lưu truyền và quá trình đổi mới, sáng tạo không ngừng. Nhất là tạo ra những sản phẩm du lịch ý nghĩa, góp phần giữ gìn những bản sắc văn hóa, lòng hiếu khách, sự chân tình của người dân vùng biển đảo.