Hoàng thành Huế có bốn cổng chính là Ngọ Môn, Hiển Nhơn, Chương Đức, Hòa bình. Trong đó Ngọ Môn là cổng chính phía nam của Hoàng thành Huế, là một trong những di tích kiến trúc thời Nguyễn trong quần thể di tích cố đô Huế. Ngọ Môn có nghĩa là "cổng tý ngọ" - hướng về phía nam, là cổng lớn nhất trong 4 cổng chính của Hoàng thành Huế. Cổng có hai phần kiến trúc chính là phần đài - cổng và lầu Ngũ Phụng.

Phần đài - cổng là phần đế của Cổng Ngọ Môn có hình chữ U với chiều cao gần 5m, đáy dài 57,77m và cạnh bên dài 27,6m, được chia thành 5 cửa. Trong đó cửa chính dành riêng cho vua, hai cửa Tả Giáp Môn và Hữu Giáp Môn dành cho quan văn, quan võ. Hai lối đi bên ngoài cùng là Tả Dịch Môn và Hữu Dịch Môn dành cho binh lính và voi ngựa theo hầu.
Lầu Ngũ Phụng (hay còn được gọi là Lầu Ngũ Phượng) là phần lầu đặt phía trên của phần đài - cổng. Lầu có 2 tầng với chiều cao 1,15m, kết cấu khung hoàn toàn bằng gỗ lim và chẵn 100 cây cột chạy dọc theo thân đài hình chữ U. Tầng 2 là tổ hợp kiến trúc 9 gian xây nối tiếp liền mạch, trong đó có 5 gian chính và 4 gian phụ được lợp ngói Hoàng Lưu Ly và Thanh Lưu Ly.
Lầu Ngũ Phụng chính là nơi được tổ chức những lễ quan trọng của triều đình nhà Nguyễn.

Ngọ Môn là cổng chính nằm ở phía Nam của Hoàng thành Huế, chỉ dành riêng cho vua chúa đi lại hoặc tiếp đón các sứ thần. Thời vua Gia Long, vị trí này là Nam Khuyết Đài, đến thời vua Minh Mạng thứ 14 (1833), Nam Khuyết Đài được quy hoạch lại để xây Cổng Ngọ Môn. Cổng được xây theo hướng Ngọ (theo phong thủy phương Đông là hướng Nam) mang ý nghĩa để vua cai trị đất nước một cách sáng suốt. Năm 1945, cổng Ngọ Môn đã chứng kiến Vua Bảo Đại - vị vua cuối cùng của Việt Nam - đọc tuyên ngôn thoái vị.

Vào những dịp đặc biệt như Tết Nguyên đán, ngày Giải phóng Huế 26/3 hay lễ Quốc khánh 2/9, du khách sẽ được miễn phí vé vào cổng.
Thời gian này kéo dài từ tháng 1 đến tháng 3, là thời điểm mà Huế căng tràn nhựa sống nhất. Lúc này là thời điểm cây cối đâm chồi nảy lộc, không khí thoáng đãng êm dịu. Huế có nét thơ, nét tình rất riêng, không gian trữ tình và tươi mát của ngày xuân. Đứng trên lầu Ngũ Phụng nhìn xuống dòng sông Hương, du khách sẽ chìm vào sự thư giãn về cảm xúc.
Mùa lễ hội Festival Huế thường kéo dài từ tháng 4 - tháng 6, được tổ chức 2 năm 1 lần. Nếu du khách có dịp đến Huế vào thời gian này sẽ cảm nhận được bên cạnh một Huế nên thơ trữ tình còn có một Huế rực rỡ và đầy sôi nổi. Đặc biệt khi đến đây vào buổi tối du khách sẽ được ngắm nhìn cổng Ngọ Môn khoác lên lớp áo sắc màu bừng sáng lộng lẫy.

Sau khi khám phá không gian cổ kính nơi đây, du khách có thể tiếp tục chuyến tham quan đến các địa điểm gần Cổng Ngọ Môn mà không mất quá nhiều thời gian.
Cổng Ngọ Môn được coi như một "nhân chứng của lịch sử" lưu giữ biết bao dấu tích thời gian. Dù trải qua bao biến cố và thăng trầm, Cổng vẫn vững vàng đứng đấy như một minh chứng sống cho một thời kỳ oai hùng của dân tộc. Cổng Ngọ Môn chính là biểu tượng trường tồn cho vẻ đẹp kiến trúc tài hoa của người dân Việt Nam nói chung và người dân xứ Huế nói riêng.