Núi Tà Cú vì thế không chỉ là điểm đến du ngoạn mà còn là hành trình khám phá chiều sâu văn hóa của Bình Thuận (hiện đã sáp nhập vào tỉnh Lâm Đồng). Vậy trên núi Tà Cú có ngôi chùa nào nổi tiếng?
Núi Tà Cú thuộc xã Hàm Thuận Nam, tỉnh Lâm Đồng (tức huyện Hàm Thuận Nam, tỉnh Bình Thuận cũ), không chỉ nổi tiếng với cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ mà còn là nơi tọa lạc của những ngôi chùa linh thiêng, thu hút đông đảo khách hành hương và du khách thập phương. Trong đó, nổi bật nhất là hai ngôi chùa: Linh Sơn Trường Thọ (chùa trên) và Linh Sơn Long Đoàn (chùa dưới). Đây là hai điểm tâm linh quan trọng nằm trên núi Tà Cú, gắn liền với nhiều huyền tích và giá trị văn hóa, lịch sử đặc sắc.
Chùa Linh Sơn Trường Thọ còn gọi là chùa trên, là ngôi chùa có lịch sử lâu đời và rất linh thiêng. Ngôi chùa được vua Tự Đức sắc phong sau khi tổ sư Trần Hữu Đức - người khai sơn - đã dùng thuốc chữa khỏi bệnh cho Hoàng Thái Hậu Từ Dụ. Vì vậy chùa không chỉ là nơi thờ Phật mà còn gắn liền với huyền tích chữa bệnh được người dân truyền tụng từ nhiều thế hệ.
Tổ sư Trần Hữu Đức đã chọn núi Tà Cú làm nơi tu hành ẩn dật, ngài sống trong hang đá nhỏ trên đỉnh núi - nơi có nguồn nước ngầm trong lành và cảnh vật thiên nhiên yên tĩnh, lý tưởng cho thiền định. Từ đó ngôi chùa Linh Sơn Trường Thọ được xây dựng và phát triển, trở thành trung tâm Phật giáo quan trọng của vùng.
Kiến trúc chùa Linh Sơn Trường Thọ vẫn giữ được nét cổ kính với mái ngói đỏ nhấp nhô nổi bật giữa rừng núi, chùa có không khí trong lành, mát mẻ quanh năm với nhiệt độ trung bình từ 18 - 22 độ C, rất thích hợp cho việc tu hành và tham quan. Ngoài ra chùa còn có nhiều công trình phụ trợ như điện thờ, tháp mộ, tượng Phật và hang Tổ – nơi tổ sư tu hành.
Nằm ở vị trí thấp hơn so với chùa Linh Sơn Trường Thọ trên núi Tà Cú, chùa Long Đoàn được xây dựng sau bởi Hòa thượng Tâm Hiền – đệ tử kế thừa của Tổ sư Hữu Đức. Ngôi chùa nổi bật với kiến trúc độc đáo và hệ thống tượng Phật được tạc hoàn toàn bằng đá, tạo nên một không gian trang nghiêm, linh thiêng giữa núi rừng hùng vĩ.
Chùa Long Đoàn sở hữu nhiều công trình tiêu biểu như tháp Tổ, chính điện thờ Phật cùng các pho tượng chư vị Tổ sư được bài trí hài hòa trong cảnh sắc thiên nhiên tĩnh lặng. Sự kết hợp giữa kiến trúc cổ kính và khung cảnh núi non xanh mát mang lại cho du khách cảm giác thanh tịnh, an yên khi hành hương và chiêm bái.
Bên cạnh chùa Linh Sơn Trường Thọ và tượng Phật nằm khổng lồ – một trong những pho tượng nằm lớn nhất Đông Nam Á – chùa Long Đoàn là điểm dừng chân không thể thiếu trong hành trình khám phá quần thể văn hóa tâm linh trên núi Tà Cú. Sự hòa quyện giữa hai ngôi chùa đã góp phần tạo nên danh tiếng đặc biệt cho Tà Cú, biến nơi đây trở thành một địa chỉ hành hương và du lịch nổi bật của Bình Thuận.
Sự hòa quyện giữa cảnh sắc núi rừng hùng vĩ và không gian thanh tịnh của các ngôi chùa tạo nên một điểm đến đặc biệt, giúp con người tìm thấy sự bình an trong tâm hồn và cảm nhận được nét đẹp văn hóa truyền thống đậm đà của vùng đất Bình Thuận. Đây chính là lý do khiến núi Tà Cú luôn là nơi thu hút đông đảo du khách và Phật tử đến chiêm bái, trải nghiệm và tĩnh tâm.