Chùa Hồ Sơn là chốn tâm linh linh thiêng, đồng thời là điểm đến mang đậm giá trị văn hóa và tinh thần của vùng đất xứ Nẫu.
Chùa Hồ Sơn là một trong những ngôi chùa cổ kính và linh thiêng bậc nhất tại Phú Yên. Nơi đây không chỉ thấm đẫm yếu tố tôn giáo mà còn là không gian tâm linh yên bình, nơi khung cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp hòa quyện với sự tĩnh lặng của đất trời mang đến cảm giác thư thái, thanh tịnh cho bất kỳ ai đặt chân đến.

Dù tọa lạc ngay trung tâm thành phố Tuy Hòa, chùa Hồ Sơn vẫn giữ được vẻ tách biệt và yên ả, được bao quanh bởi những cánh đồng, làng quê mộc mạc và những hàng cây xanh rợp bóng. Chùa là một điểm đến du lịch tâm linh nổi tiếng, thu hút du khách từ khắp nơi, là nơi để họ chiêm bái, tìm về sự bình an và khám phá những giá trị văn hóa, lịch sử đặc sắc của vùng đất Phú Yên.
Chùa Hồ Sơn chỉ cách trung tâm thành phố Tuy Hòa khoảng 3 – 4 km vì vậy bạn có thể dễ dàng di chuyển đến đây bằng cách thuê xe máy, taxi hoặc thậm chí xe đạp nếu muốn kết hợp vừa tham quan thành phố vừa tận hưởng không khí trong lành dọc theo con đường dẫn đến chùa.
Từ trung tâm Tuy Hòa, bạn chỉ cần đi theo con đường Trường Chinh hướng về xã Bình Kiến rồi rẽ vào con đường Ninh Tịnh – nơi chùa Hồ Sơn thanh bình tọa lạc, ẩn mình giữa thiên nhiên tươi đẹp.
Chùa Hồ Sơn được sáng lập vào giữa thế kỷ 18 bởi ngài Tế Căn - một vị thiền sư thuộc dòng Lâm Tế, đời thứ 36. Đây là một trong những ngôi chùa Phật giáo cổ nhất tại Phú Yên. Chùa đã tồn tại hơn 300 năm, chứng kiến bao biến cố lịch sử, những thăng trầm của thời cuộc và sự thay đổi của xã hội.

Trải qua 17 đời trụ trì, từ ngài Tế Căn cho đến Hòa thượng Thích Nguyên Đức hiện nay, chùa đã được trùng tu nhiều lần để bảo tồn và phát huy giá trị kiến trúc cổ kính cũng như không gian tâm linh trang nghiêm:
Mặc dù trải qua nhiều lần tu sửa, chùa Hồ Sơn vẫn giữ được vẻ cổ kính và thiêng liêng, trở thành một công trình văn hóa tôn giáo tiêu biểu của địa phương, là minh chứng sống động cho sự trường tồn của đạo Phật tại mảnh đất Phú Yên.
Một trong những điểm đặc biệt thu hút du khách khi đến thăm chùa Hồ Sơn chính là vườn chim quý hiếm nằm trong khuôn viên chùa. Đây là nơi cư trú của nhiều loài chim độc đáo như gà tây, gà sao, bồ câu Pan, trĩ đỏ công, chim công…
Đặc biệt, một số loài chim quý hiếm trong Sách Đỏ Việt Nam đã được nhà chùa chăm sóc và bảo tồn thành công, đồng thời nhân giống để duy trì và phát triển. Vườn chim không chỉ tạo nên một không gian sinh thái trong lành, tươi mới mà còn là minh chứng cho tinh thần yêu thương và bảo vệ sự sống của đạo Phật, thể hiện qua việc bảo tồn các loài động vật quý giá của thiên nhiên.
Xung quanh chùa, không gian được bao phủ bởi mảng xanh tươi mát của những hàng cây cổ thụ và các loài cây ăn quả độc đáo như chuối tím (chuối cơm lửa), chuối nà quạ, chuối búp sen… Tất cả tạo nên một khuôn viên rợp bóng mát, tràn đầy sức sống mang lại cảm giác thư giãn và thanh tịnh cho du khách khi dạo bước trong khuôn viên chùa giữa sự yên bình và hòa quyện với thiên nhiên.

Chùa Hồ Sơn còn nổi bật với việc lưu giữ nhiều cổ vật có giá trị lịch sử và khảo cổ vô cùng quý giá được phát hiện ngay trong khuôn viên của chùa – một khu đất từng là vùng đất Chăm cổ xưa.
Một số hiện vật quý hiếm có thể kể đến:

Những bảo vật này là minh chứng cho sự giao thoa văn hóa Chăm – Việt, khẳng định vùng đất Tuy Hòa từng là một trung tâm Phật giáo quan trọng trong quá khứ, nơi lưu giữ những giá trị văn hóa và tôn giáo sâu sắc.
Nếu bạn là người yêu thích du lịch văn hóa – tâm linh, muốn tìm về sự bình yên giữa thiên nhiên và cảm nhận hơi thở lịch sử, chùa Hồ Sơn Phú Yên chính là điểm đến không thể bỏ lỡ. Ngôi chùa cổ hơn 300 năm tuổi này không chỉ mang lại trải nghiệm thiền định sâu sắc mà còn mở ra những câu chuyện văn hóa đầy thú vị về vùng đất xứ Nẫu mộc mạc.