Lễ hội Ok Om Bok Trà Vinh: Sự kiện văn hóa độc đáo của người Khmer

Lễ hội Ok Om Bok Trà Vinh không chỉ là một sự kiện văn hóa đặc sắc mà còn là niềm tự hào của cộng đồng người Khmer. Với những nghi thức tâm linh ý nghĩa và các hoạt động sôi động như đua ghe ngo, thả hoa đăng, lễ hội này thu hút hàng ngàn du khách mỗi năm. 

Giới thiệu về lễ hội Ok Om Bok Trà Vinh

Lễ hội Ok Om Bok là gì?

Lễ hội Ok Om Bok, còn gọi là Lễ hội Cúng Trăng, là một nghi lễ quan trọng của người Khmer nhằm bày tỏ lòng tri ân với thần Mặt Trăng – vị thần được tin rằng có ảnh hưởng đến mùa màng và đời sống con người. Theo quan niệm của người Khmer, thần Mặt Trăng không chỉ điều tiết thời tiết mà còn giúp cây lúa sinh trưởng thuận lợi, mang lại vụ mùa bội thu.

Trong lễ hội, người dân thường tổ chức nghi thức cúng trăng với các lễ vật như cốm dẹp, chuối, khoai lang, dừa… Ngoài phần lễ, nhiều hoạt động vui chơi giải trí, đặc biệt là đua ghe ngo, cũng diễn ra, tạo nên không khí lễ hội náo nhiệt.

Lễ hội Ok Om Bok diễn ra ở đâu?

Tại Trà Vinh, các địa điểm tổ chức lễ hội chính bao gồm:

• Ao Bà Om – một thắng cảnh nổi tiếng của tỉnh Trà Vinh, là nơi tập trung đông đảo người dân và du khách để tham gia các hoạt động văn hóa.
• Các chùa Khmer trên địa bàn tỉnh – nơi diễn ra nghi thức cúng trăng và các hoạt động tín ngưỡng quan trọng.
• Sông Long Bình – nơi tổ chức đua ghe ngo, một trong những hoạt động sôi động nhất của lễ hội.

Thời gian diễn ra lễ hội Ok Om Bok Trà Vinh

Lễ hội Ok Om Bok được tổ chức vào ngày 14 và 15 tháng Kađar theo Phật lịch, tương ứng với ngày 14 và Rằm tháng Mười âm lịch hằng năm.

Thời điểm này được chọn vì theo tín ngưỡng của người Khmer, đây là lúc thần Mặt Trăng tỏa sáng nhất và cũng là thời điểm kết thúc mùa vụ, khi nông dân thu hoạch xong lúa và có thể dâng lên lễ vật để tạ ơn.

Nguồn gốc lễ hội Ok Om Bok

Lễ hội Ok Om Bok bắt nguồn từ nền văn minh lúa nước của người Khmer, gắn liền với tín ngưỡng thờ cúng thiên nhiên. Theo truyền thuyết, thần Mặt Trăng có vai trò bảo hộ cho mùa màng, giúp cây lúa phát triển tốt. Vì vậy, khi kết thúc mùa vụ, người dân Khmer tổ chức lễ cúng để bày tỏ lòng biết ơn và cầu mong một năm mới sung túc.

Lễ hội Ok Om Bok có ý nghĩa gì?

Lễ hội Ok Om Bok mang nhiều ý nghĩa quan trọng đối với người Khmer, bao gồm:

• Tín ngưỡng: Đây là dịp để người Khmer tạ ơn thần Mặt Trăng đã ban phước lành, giúp mùa màng thuận lợi, đời sống ấm no.
• Cộng đồng: Lễ hội là cơ hội để gắn kết cộng đồng, thể hiện tinh thần đoàn kết thông qua các hoạt động chung như cúng trăng, đua ghe ngo, các trò chơi dân gian.
• Bảo tồn văn hóa: Các nghi thức và hoạt động trong lễ hội giúp gìn giữ và phát huy truyền thống văn hóa của người Khmer, truyền dạy cho thế hệ sau.
• Du lịch: Lễ hội Ok Om Bok cũng thu hút nhiều du khách đến với Trà Vinh, góp phần thúc đẩy phát triển du lịch và quảng bá văn hóa Khmer.

Những nghi thức quan trọng trong phần lễ của lễ hội Ok Om Bok Trà Vinh

Nghi thức Cúng Trăng

Cúng Trăng là nghi thức quan trọng nhất của lễ hội Ok Om Bok, diễn ra vào đêm rằm tháng Mười âm lịch để tạ ơn Thần Mặt Trăng – vị thần bảo hộ mùa màng. Lễ vật gồm cốm dẹp, chuối, khoai, dừa… được dâng lên, thể hiện lòng biết ơn với thiên nhiên. Sau nghi lễ, trẻ em được bón cốm dẹp đầu tiên để nhận phước lành, mong ước một năm mới sung túc.

Nghi thức thả đèn gió

Sau khi nghi thức Cúng Trăng kết thúc, người Khmer ở Trà Vinh tiếp tục thực hiện nghi thức thả đèn gió – một phong tục mang ý nghĩa gửi gắm ước nguyện lên thế giới thần linh. Đèn gió là những chiếc đèn trời lớn được làm từ nan tre, bọc vải và có bùi nhùi tạo lửa bên trong.

Khi đèn được thắp sáng và thả lên bầu trời, người dân tin rằng những mong ước về mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, cuộc sống an lành sẽ theo ánh sáng mà đến với Thần Mặt Trăng.

Nghi thức thả hoa đăng

Bên cạnh thả đèn gió, nghi thức thả hoa đăng cũng là một phần quan trọng trong lễ hội Ok Om Bok. Nghi thức này diễn ra quanh khu vực Ao Bà Om – một danh thắng nổi tiếng của Trà Vinh, thu hút đông đảo người dân và du khách.

Mỗi huyện sẽ cử một ngôi chùa đại diện để tham gia thả hoa đăng. Trước khi thả, một chiếc hoa đăng lớn được rước lên xe, dẫn đầu là đội múa Chayyam và dàn nhạc ngũ âm, tạo nên một khung cảnh rực rỡ và đầy sắc màu.

Phần hội của lễ hội Ok Om Bok Trà Vinh

Đua ghe ngo – môn thể thao sôi động và nghi thức tạ ơn Thần Nước

Đua ghe ngo không chỉ là một hoạt động thể thao sôi động thu hút hàng chục ngàn người tham gia cổ vũ mà còn mang ý nghĩa tâm linh quan trọng trong văn hóa Khmer. Cuộc đua được tổ chức nhằm tạ ơn Thần Nước sau một mùa vụ thành công, đồng thời tiễn đưa thần về với biển cả khi mùa mưa kết thúc, chuyển giao sang mùa khô.

Mỗi chiếc ghe ngo có từ 30 đến 40 tay chèo, cùng phối hợp nhịp nhàng để tranh tài, tạo nên những màn đua kịch tính, hấp dẫn. Tiếng trống, tiếng reo hò của khán giả làm không khí thêm phần náo nhiệt. 

Các trò chơi dân gian truyền thống

Lễ hội còn sôi động với các trò chơi dân gian như kéo co, đi cà kheo, đẩy gậy… thể hiện sức mạnh, sự khéo léo và tinh thần đoàn kết. Những trò chơi này không chỉ gìn giữ nét văn hóa Khmer mà còn tạo không gian giao lưu cộng đồng.

Biểu diễn nghệ thuật truyền thống của người Khmer

Các chương trình múa Romvong, hát Dù Kê, sân khấu Rô Băm là điểm nhấn nghệ thuật, phản ánh đời sống văn hóa Khmer qua những câu chuyện dân gian và truyền thuyết. Những màn trình diễn này góp phần bảo tồn bản sắc và thu hút du khách khám phá nền văn hóa đặc sắc của Trà Vinh.

Lưu ý khi tham gia lễ hội Ok Om Bok Trà Vinh

• Tôn trọng phong tục, tín ngưỡng: Ăn mặc lịch sự, giữ thái độ trang nghiêm khi tham gia các nghi thức tâm linh như Cúng Trăng, thả hoa đăng.
• Tuân thủ quy định an toàn: Tránh chen lấn, giữ trật tự, làm theo hướng dẫn của ban tổ chức, đặc biệt trong các sự kiện đông người như đua ghe ngo.
• Giữ gìn vệ sinh môi trường: Không xả rác bừa bãi, thu gom rác thải sau khi tham gia các hoạt động.
• Bảo quản tư trang cá nhân: Cẩn thận với tài sản, tránh mang quá nhiều tiền mặt hoặc đồ vật giá trị để đề phòng mất cắp.

Lễ hội Ok Om Bok Trà Vinh không chỉ gìn giữ những giá trị văn hóa Khmer lâu đời mà còn góp phần quảng bá bản sắc miền Tây sông nước đến với du khách thập phương. Nếu có dịp, hãy một lần ghé thăm Trà Vinh vào dịp rằm tháng Mười để tận hưởng không khí lễ hội sôi động, đắm mình trong ánh sáng huyền ảo của hoa đăng và cảm nhận sự gắn kết thiêng liêng giữa con người với thiên nhiên.