Khám phá Phước Minh Cung - Ngôi chùa cổ mang dấu ấn văn hóa người Hoa ở Trà Vinh

Phước Minh Cung là ngôi chùa với kiến trúc độc đáo và giá trị tâm linh sâu sắc thu hút nhiều du khách và người dân địa phương đến tham quan và chiêm bái.

Chùa Phước Minh Cung ở đâu?

• Địa chỉ: phường Trà Vinh, tỉnh Vĩnh Long (tức số 44 Điện Biên Phủ, phường 3, thành phố Trà Vinh, tỉnh Trà Vinh cũ)

Chùa Phước Minh Cung, còn gọi là Chùa Ông hay Chùa Quan Thánh Đế Quân, là một di tích lịch sử – văn hóa cấp quốc gia tọa lạc tại thành phố Trà Vinh, tỉnh Trà Vinh cũ. Đây là một trong những công trình kiến trúc tiêu biểu, mang đậm nét văn hóa của cộng đồng người Hoa tại Việt Nam.

Ngoài tên chính thức, chùa còn được biết đến với các tên gọi khác như Chùa Ông Phước Minh Cung hoặc Quan Thánh Đế. Không chỉ là nơi thờ tự linh thiêng, Phước Minh Cung còn được xem như một “bảo tàng mỹ thuật truyền thống” phản ánh tinh hoa văn hóa của người Hoa tại Trà Vinh. 

Kiến trúc độc đáo của chùa Phước Minh Cung

Tổng quan kiến trúc của chùa Phước Minh Cung

Chùa Phước Minh Cung là một công trình tiêu biểu thể hiện rõ nét kiến trúc truyền thống Trung Hoa với bố cục kiểu "nội công ngoại quốc" – Kiến trúc bên trong theo hình chữ Công, bên ngoài theo hình chữ Quốc. 

Tổng thể chùa gồm ba gian chính gồm Tiền điện – Trung điện – Chính điện, tạo thành một trục kiến trúc đối xứng, hài hòa. Mái chùa được lợp ngói âm dương, đầu mái cong vút, trang trí bằng các họa tiết như lưỡng long tranh châu, bát tiên quá hải, hay tùng hạc trường xuân. Từng chi tiết nhỏ như đòn tay, kèo, cột đều được chạm trổ công phu với những họa tiết biểu trưng cho sự trường tồn, phồn thịnh. 

Nhờ giữ nguyên được phong cách xây dựng xưa cùng kỹ thuật điêu khắc truyền thống, Phước Minh Cung không chỉ là nơi thờ tự linh thiêng mà còn được ví như một bảo tàng nghệ thuật kiến trúc sống động của người Hoa tại Việt Nam.

Kiến trúc Tiền điện

Tiền điện là công trình đầu tiên trong chùa, tạo cảm giác trang nghiêm ngay từ lối vào. Không gian này gồm 16 cột gỗ quý, kết hợp giữa cột tròn và vuông đặt trên táng đá, tượng trưng cho sự hòa hợp âm dương.

Mặt tiền có ba cửa, cửa chính khắc hình bốn vị đại thần Trung Hoa như Tần Thúc Bảo, Uất Trì Cung. Phía trên là hoành phi "Phước Minh Cung", xung quanh chạm khắc các tích truyện dân gian sống động. Bên trong thờ Ngọc Hoàng Thượng Đế, Tiên hiền và Hậu hiền là những người có công khai sáng chùa. Bố cục và màu sắc đều mang ý nghĩa về đạo lý và sự khởi đầu tốt lành.

Kiến trúc Trung điện

Trung điện là không gian tiếp nối sau Tiền điện, nổi bật với vẻ đẹp hài hòa trong bài trí, kết hợp giữa hoành phi, liễn đối và các phù điêu chạm khắc tinh xảo. Trong số đó, ấn tượng nhất là đồ án Bát tiên kỵ thú, tái hiện hình ảnh tám vị tiên trong Đạo giáo cưỡi các linh thú, mỗi vị đều mang theo một pháp bảo biểu trưng cho con đường tu luyện và đắc đạo. 

Cụ thể, Lý Thiết Quài cưỡi voi cầm bầu trói, Lam Thái Hòa cưỡi phượng mang giỏ hoa, Tào Quốc Cựu cưỡi hươu ôm ngọc quyển, Hà Tiên Cô cưỡi phụng cầm đóa sen, Hàn Tương Tư cưỡi công thổi sáo, Hán Chung Ly cưỡi sư tử cầm quạt, Lã Đồng Tân cưỡi hạc mang phất trần và Trương Quả Lão cưỡi lừa với chiếc sên. 

Kiến trúc Chính điện

Chính điện chùa Phước Minh Cung nằm đối xứng với Tiền điện, gồm 16 cột tròn đặt trên đế vuông, chia thành ba gian thờ. Gian giữa thờ Quan Thánh Đế Quân, có tượng Quan Công ở trung tâm, hai bên là Quan Bình và Châu Xương, cùng tượng ngựa Xích Thố đan bằng mây và bức hoành phi “Càn khôn chính khí”. 

Gian trái thờ Chúa Sanh Nương Nương với hoành phi “Tải sinh tải dục”, thể hiện ước nguyện đông con nhiều cháu. Gian phải thờ Phúc Đức Chính Thần, tượng trưng cho tài lộc và sự che chở, cùng hoành phi “Uy linh uy đức”. Không gian còn có chuông trống, lư hương, bát bửu, lỗ bộ và nhiều cổ vật quý hiếm. Các án thờ được chạm khắc tinh xảo, thể hiện sự thành kính và gìn giữ giá trị truyền thống.

Không gian mỹ thuật sống động và giàu bản sắc

Điểm đặc sắc khiến chùa Phước Minh Cung được ví như “bảo tàng mỹ thuật truyền thống của người Hoa” chính là không gian nội thất và trang trí giàu tính nghệ thuật. Từng đường nét chạm trổ, từng bức hoành phi, bao lam hay tượng thờ đều thể hiện kỹ thuật thủ công tinh tế, mang đậm dấu ấn văn hóa dân gian Hoa – Việt. 

Các họa tiết như tứ linh (long – lân – quy – phụng), bát tiên, song long chầu nguyệt, đào tiên, hoa sen… được tái hiện sống động trên cửa gỗ, trần nhà, vách tường, thể hiện tư duy thẩm mỹ sâu sắc và niềm tin tâm linh mãnh liệt. Sự kết hợp hài hòa giữa nghệ thuật kiến trúc và trang trí đã góp phần đưa chùa Phước Minh Cung trở thành không gian văn hóa đặc biệt ở Trà Vinh.

Lưu ý khi tham quan chùa Phước Minh Cung 

• Mặc trang phục lịch sự, kín đáo, tránh đồ hở hang.
• Không nói to, không gây ồn ào để giữ không gian yên bình, tĩnh lặng, phù hợp với không khí tâm linh.
• Hạn chế chụp ảnh trong khu vực thờ tự, đặc biệt là chính điện; nếu muốn chụp, cần xin phép trước.
• Khi tham gia cúng bái, nên làm theo hướng dẫn, giữ thái độ thành kính, không đùa giỡn hay làm mất trật tự.
• Giữ vệ sinh chung, không vứt rác bừa bãi, sử dụng thùng rác có sẵn.
• Đặc biệt trong những ngày lễ lớn hoặc đông khách, cần cẩn trọng tránh mất đồ.

Phước Minh Cung không chỉ là nơi giữ gìn giá trị tâm linh mà còn là dấu ấn văn hóa sống động của người Hoa tại Trà Vinh. Ghé thăm ngôi chùa sẽ giúp bạn hiểu thêm về truyền thống lâu đời và sự đa dạng văn hóa của vùng đất Nam Bộ.