Khám phá Bảo tàng Biệt động Sài Gòn - Dấu ấn lịch sử đầy oai hùng

Hành trình khám phá bảo tàng không chỉ là cơ hội để chúng ta nhìn lại quá khứ, tìm hiểu về những chiến công huyền thoại mà còn là bài học quý báu về lòng yêu nước, tinh thần bất khuất của cha anh đi trước. Hãy cùng bước vào hành trình trở về quá khứ, khám phá Bảo tàng Biệt động Sài Gòn - Gia Định và những câu chuyện lịch sử đầy cảm xúc.

Bảo tàng Biệt động Sài Gòn - Gia Định ở đâu?

• Địa chỉ: 145 Trần Quang Khải, Tân Định, quận 1, TP.HCM

Ẩn mình trên tầng 2 của một ngôi nhà cổ kính được xây dựng từ năm 1963, Bảo tàng Biệt động Sài Gòn - Gia Định như một "kho báu" bí mật giữa lòng thành phố sôi động. Ngôi nhà này từng là cơ sở hoạt động bí mật của lực lượng biệt động Sài Gòn - Gia Định trong những năm tháng kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, dưới sự chỉ huy của ông Trần Văn Lai, hay còn gọi là Năm Lai - một người lính biệt động gan dạ, mưu trí.

Với diện tích hơn 100 mét vuông, bảo tàng trưng bày hơn 100 hiện vật lịch sử quý giá, từ những vật dụng sinh hoạt quen thuộc như bàn ghế, tủ kệ đến những tài liệu, hình ảnh về cuộc sống và chiến đấu của lực lượng biệt động Sài Gòn. Mỗi hiện vật là một mảnh ghép sinh động, góp phần tái hiện bức tranh lịch sử oai hùng của thành phố.

Không chỉ đơn thuần là nơi trưng bày hiện vật, Bảo tàng Biệt động Sài Gòn - Gia Định còn là "trái tim" nơi lưu giữ ký ức về một thời hoa lửa, là nơi kể lại những câu chuyện cảm động về lòng kiên trung, tinh thần bất khuất và sự hy sinh cao cả của một thế hệ cha anh đi trước. Bảo tàng chính là cầu nối quý giá giúp thế hệ trẻ hiểu rõ hơn về lịch sử dân tộc, thấm nhuần tinh thần yêu nước và truyền thống cách mạng hào hùng.

Lịch sử hình thành Bảo tàng Biệt động Sài Gòn - Gia Định

Giữa những năm tháng khốc liệt nhất của cuộc kháng chiến chống Mỹ, năm 1963, ngôi nhà số 145 Trần Quang Khải đã âm thầm khoác lên mình một sứ mệnh lịch sử đặc biệt. Không chỉ là một căn nhà ba tầng bình thường, nơi đây trở thành điểm hội họp bí mật, nơi trao đổi thông tin và triển khai các nhiệm vụ quan trọng của lực lượng Biệt động Sài Gòn. Ẩn mình trong hệ thống cơ sở ngầm, ngôi nhà đã góp phần quan trọng vào nhiều chiến dịch lớn, là cầu nối tiếp tế tài liệu, tiền bạc và nhu yếu phẩm cho chiến khu.

Dưới sự chỉ đạo của ông Trần Văn Lai, bí danh Năm Lai, ngôi nhà trở thành "mái nhà chung", chỗ dựa an toàn cho những người lính Biệt động - những chiến sĩ thầm lặng chiến đấu vì lý tưởng cao đẹp của dân tộc. Năm tháng trôi qua, Sài Gòn giải phóng, ngôi nhà cũng trải qua nhiều biến động, bị chia cắt và sang nhượng qua nhiều người khác nhau. Tuy nhiên, với mong muốn gìn giữ những ký ức lịch sử quý báu, gia đình ông Năm Lai đã nỗ lực mua lại toàn bộ ngôi nhà.

Và anh Trần Vũ Bình, con trai ông Năm Lai, đã tiếp nối ngọn lửa truyền thống của gia đình, ấp ủ hoài bão biến ngôi nhà thành một bảo tàng, nơi trưng bày và lan tỏa những câu chuyện về lực lượng Biệt động Sài Gòn. Từ năm 2019, anh Bình cùng gia đình đã bắt tay vào công cuộc tìm kiếm, thu thập hiện vật và phục dựng ngôi nhà, với tâm huyết tái hiện một cách chân thực nhất không gian và bối cảnh của một thời kỳ kháng chiến oanh liệt.

Hành trình xây dựng bảo tàng không hề dễ dàng. Từng món đồ, từng chi tiết trong ngôi nhà đều được gia đình anh Bình cẩn thận bảo quản, phục chế một cách tỉ mỉ. Từ chiếc bàn họp gỗ cũ kỹ, những tài liệu ngả màu thời gian đến cách bài trí nội thất, tất cả đều mang dấu ấn lịch sử sâu đậm. Gần 300 hiện vật quý giá đã được quy tụ về đây, mỗi hiện vật như một nhân chứng sống, kể lại những câu chuyện cảm động về sự hy sinh, lòng dũng cảm của những người lính Biệt động.

Bảo tàng Biệt động Sài Gòn - Gia Định ra đời chính là thành quả của một hành trình dài đầy tâm huyết, là cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, giúp thế hệ hôm nay và mai sau hiểu rõ hơn về một chặng đường lịch sử đầy bi tráng của dân tộc. Đến đây, mỗi du khách sẽ được trải nghiệm một không gian lịch sử chân thực, sống động và cảm nhận sâu sắc tinh thần yêu nước, ý chí kiên cường của những người anh hùng Biệt động Sài Gòn.

Khám phá Bảo tàng Biệt động Sài Gòn - Gia Định có gì?

Thang máy cổ

Trước khi bước vào không gian chính của bảo tàng, du khách sẽ được trải nghiệm một hành trình ngược thời gian đầy thú vị trên chiếc thang máy cổ từ những năm 1960. Cánh cửa thang bằng sắt với những hoa văn chạm trổ tinh xảo, cùng thùng thang gỗ mang nhiều họa tiết đẹp mắt, tất cả như dừng lại ở một khoảnh khắc nào đó của quá khứ. 

Mỗi chi tiết trên chiếc thang máy cổ kính ấy đều gợi nhắc về những con người kiên trung, dũng cảm, những người anh hùng thầm lặng đã cống hiến trong bóng tối để làm nên chiến thắng.

Máy đánh chữ cũ

Nơi góc phòng trưng bày của bảo tàng, chiếc máy đánh chữ cũ kỹ khiến ta không khỏi lặng người. Từng là vật dụng quen thuộc trong văn phòng của ông Nguyễn Văn Thiệu, giờ đây nó trở thành chứng nhân lịch sử, mang trong mình những câu chuyện bí mật của thời chiến. Không chỉ đơn thuần là một công cụ văn phòng, chiếc máy đánh chữ này đã đồng hành cùng lực lượng Biệt động Sài Gòn, âm thầm góp phần vào cuộc đấu tranh giành độc lập. 

Mỗi phím gõ mòn vẹt như thể vẫn còn vang vọng tiếng lách cách khẩn trương của những chiến sĩ đang miệt mài soạn thảo tài liệu mật, thận trọng truyền đi những thông tin quan trọng, quyết định đến thành bại của nhiều chiến dịch.

Xe đạp Solex của “Cô Ba Biệt Động”

Trong không gian trang trọng của bảo tàng, chiếc xe đạp Solex cũ kỹ nằm lặng yên nhưng dường như vẫn mang trong mình hơi thở sôi nổi của một thời hoa lửa. Chiếc xe này từng là "người bạn đồng hành" của nữ giao liên Nguyễn Ngọc Huệ, biệt danh "Cô Ba biệt động". 

Vào mùa xuân Mậu Thân năm 1968, chính "Cô Ba" đã cùng chiếc Solex vượt qua hàng trăm km đường phố Sài Gòn đầy rẫy hiểm nguy, vận chuyển thông tin, vũ khí, góp phần quan trọng vào chiến thắng của cuộc Tổng tiến công và nổi dậy. Giờ đây, hiện vật này trở thành bằng chứng lịch sử vô giá, kể lại câu chuyện về sự dũng cảm, mưu trí và lòng yêu nước của những người con đất Việt trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc.

Xe máy Solex và mô tô nội thành trước năm 1975

Bên cạnh chiếc xe đạp Solex, bảo tàng còn trưng bày một chiếc xe máy Solex, phương tiện được các chiến sĩ Biệt động sử dụng để di chuyển nhanh chóng trong nội thành Sài Gòn và tiếp cận các địa điểm trọng yếu một cách thuận tiện. Những chiếc xe này không chỉ là phương tiện di chuyển mà còn là "người bạn đồng hành" đắc lực, góp phần vào thành công của nhiều nhiệm vụ quan trọng.

Những lon sữa Guigoz

Những lon sữa Guigoz tưởng chừng đơn giản, vô tri ấy lại chứa đựng trong mình những dấu ấn lịch sử đáng kinh ngạc, gắn liền với cuộc sống của người Sài Gòn trong giai đoạn kháng chiến gian khổ. Không chỉ là nguồn dinh dưỡng quý giá, lon sữa Guigoz còn trở thành "người bạn đồng hành" đắc lực của các chiến sĩ biệt động Sài Gòn. Với thiết kế kín đáo, chúng được sử dụng như một "két sắt mini", cất giấu những tài liệu mật, vũ khí nhỏ, qua mặt sự theo dõi nghiêm ngặt của kẻ địch.

Hầm bí mật

Bên trong bảo tàng, ẩn mình dưới lòng đất là một căn hầm bí mật - chứng tích sống động, đưa bạn trở về thời kỳ kháng chiến cam go, nơi các chiến sĩ biệt động Sài Gòn đã anh dũng chiến đấu và hy sinh.

 Không chỉ là nơi trú ẩn an toàn tránh sự truy lùng gắt gao của địch, căn hầm này còn là "kho tàng" bí mật, cất giấu vũ khí, tài liệu quan trọng và là nơi ấp ủ những kế hoạch tấn công liều lĩnh. Bước vào không gian hầm tối om, bạn sẽ cảm nhận rõ hơn sự gian khổ, hiểm nguy mà các chiến sĩ biệt động phải trải qua, đồng thời thấm thía hơn lòng dũng cảm, tinh thần quật cường của họ. Căn hầm được xây dựng kiên cố, đảm bảo an toàn tuyệt đối cho các chiến sĩ trong suốt thời gian hoạt động bí mật.

Bảo tàng Biệt động Sài Gòn - Gia Định là điểm đến không thể bỏ qua với những ai muốn tìm hiểu về lịch sử đấu tranh hào hùng của dân tộc. Ghé thăm bảo tàng, bạn sẽ cảm nhận sâu sắc hơn giá trị của độc lập, tự do và tinh thần yêu nước bất diệt của dân tộc Việt Nam.