Quảng trường lớn nhất Việt Nam: Tại sao gọi là Quảng trường Ba Đình?

Hầu hết chúng ta đều biết đến sự kiện Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn Độc lập tại đây, nhưng không phải ai cũng hiểu rõ lịch sử và nguồn gốc sâu xa của tên gọi "Ba Đình". Tại sao tên địa danh ở Thanh Hóa lại được chọn để đặt tên cho quảng trường quan trọng bậc nhất Thủ đô?

"Ba Đình" - Cái tên mang đậm tinh thần yêu nước và lòng tự tôn dân tộc

Theo trang web Cổng thông tin du lịch quận Ba Đình, bước ngoặt lịch sử đến sau khi Cách mạng tháng Tám năm 1945 thành công. Khi bàn về việc đặt tên cho các địa danh của Thủ đô, Chính phủ nước Việt Nam mới đã chọn tên của cuộc khởi nghĩa Ba Đình để đặt cho quảng trường Ba Đình. Đây là một trong những bản anh hùng ca chống Pháp của phong trào Cần Vương chống thực dân Pháp cuối thế kỷ XIX.

Việc lấy tên một cuộc khởi nghĩa chống Pháp để đặt cho quảng trường nằm ngay tại trung tâm đầu não của chính quyền thực dân cũ là một hành động mang tính biểu tượng vô cùng mạnh mẽ. Nó không chỉ thể hiện sự tri ân đối với những anh hùng đã hy sinh vì độc lập dân tộc mà còn là một lời khẳng định đanh thép về chủ quyền và lòng tự tôn của một quốc gia vừa giành lại tự do.

Từ khu đất phía Tây Kinh thành đến Quảng trường của người Pháp

Lịch sử của khu vực Ba Đình ngày nay đã bắt đầu từ rất lâu. Dưới thời nhà Nguyễn, khu vực này vốn là cổng phía Tây của Kinh thành Thăng Long, một vùng đất có dân cư đông đúc và nhiều làng nghề thủ công truyền thống.

Khi thực dân Pháp chiếm Hà Nội, họ đã phá hủy thành Hà Nội cũ và tiến hành quy hoạch lại toàn bộ khu vực. Vùng đất Ba Đình được chọn làm trung tâm hành chính của bộ máy cai trị, nơi đặt Phủ Toàn quyền Pháp ở Đông Dương và nhiều công sở quan trọng khác. 

Người Pháp đã cho xây dựng một quảng trường lớn ngay trước Phủ Toàn quyền. Quảng trường này có tên chính thức là Quảng trường Puginier. Tuy nhiên, do thiết kế có một vòng tròn lớn trồng cỏ ở giữa, người dân Hà Nội khi đó quen gọi nó bằng một cái tên dân dã hơn là Quảng trường Tròn.

Những dấu mốc lịch sử làm nên một "Quảng trường Ba Đình" thiêng liêng

Tên gọi Ba Đình càng trở nên thiêng liêng và gắn bó sâu sắc với lịch sử dân tộc qua những sự kiện trọng đại.

• Ngày 2/9/1945: Tại quảng trường này, trước hàng chục vạn đồng bào, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trang trọng đọc bản Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Kể từ thời khắc lịch sử đó, cái tên Ba Đình đã đi vào tiềm thức của mỗi người dân Việt Nam và được cả thế giới biết đến. Trong một thời gian ngắn sau sự kiện này, quảng trường còn được gọi là Quảng trường Độc lập.
• Ngày 1/1/1955: Sau chiến thắng Điện Biên Phủ, Trung ương Đảng và Chính phủ trở về Thủ đô. Một cuộc mít tinh trọng thể đã được tổ chức tại đây để chào đón Chủ tịch Hồ Chí Minh và đoàn Chính phủ. Sự kiện này đánh dấu mốc son chói lọi, khẳng định nền hòa bình đã được lập lại trên miền Bắc. Kể từ đó, cái tên Quảng trường Ba Đình từ đó càng trở nên thiêng liêng trong mỗi người dân Việt.

Ngày nay, Quảng trường Ba Đình là quảng trường lớn nhất Việt Nam với diện tích hơn 32.000 m², là nơi diễn ra các cuộc diễu hành, mít tinh trọng thể vào những ngày lễ lớn của đất nước. Quảng trường là trung tâm của một quần thể kiến trúc trang nghiêm, bao gồm Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, Tòa nhà Quốc hội, Phủ Chủ tịch và nhiều công trình quan trọng khác.