Không chỉ nổi tiếng với Mù Cang Chải, tỉnh này còn có hơn 130 di tích lịch sử văn hóa đáng để khám phá

Tuy nhiên, sẽ thật thiếu sót nếu chỉ biết đến Yên Bái qua lăng kính của những "nấc thang lên trời" ấy. Ẩn sau vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ, Yên Bái còn là một vùng đất giàu trầm tích văn hóa, một bảo tàng sống động với hơn 130 di tích lịch sử - văn hóa đã được xếp hạng, mời gọi những bước chân ưa khám phá đến tìm hiểu và trải nghiệm.

Theo thống kê của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, tính đến ngày 31/12/2023, tỉnh Yên Bái tự hào sở hữu 137 di tích đã được kiểm kê và xếp hạng. Con số này không chỉ minh chứng cho bề dày lịch sử mà còn cho thấy sự đa dạng trong di sản văn hóa của vùng đất cửa ngõ miền Tây Bắc. 

Trong số đó, có 1 di tích quốc gia đặc biệt, 12 di tích được xếp hạng cấp quốc gia và 124 di tích cấp tỉnh. Sự phân bổ này cho thấy một hệ thống di sản được trân trọng và bảo tồn ở nhiều cấp độ, từ những công trình mang tầm vóc quốc gia đến những dấu ấn lịch sử, văn hóa gần gũi với đời sống cộng đồng địa phương.

Một điểm đáng chú ý trong cơ cấu di sản của Yên Bái là có tới 88 di tích mang yếu tố tôn giáo tín ngưỡng, chiếm 64,2% tổng số di tích đã được xếp hạng. Điều này phản ánh đời sống tâm linh phong phú và đa dạng của các cộng đồng dân tộc sinh sống trên mảnh đất này. 

Những ngôi đền, chùa, miếu cổ không chỉ là nơi thờ tự, thực hành các nghi lễ tín ngưỡng mà còn là không gian văn hóa, nơi lưu giữ những giá trị kiến trúc, mỹ thuật và những câu chuyện truyền thuyết, dân gian đặc sắc. Sự hiện diện dày đặc của các di tích tôn giáo tín ngưỡng cho thấy vai trò quan trọng của đời sống tinh thần trong việc cố kết cộng đồng và hình thành bản sắc văn hóa độc đáo của Yên Bái.

Để hình dung rõ hơn về kho tàng di sản phong phú của Yên Bái, có thể điểm qua một vài di tích tiêu biểu, đại diện cho các loại hình và giá trị khác nhau:

• Khu tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh tại thành phố Yên Bái: Đây không chỉ là một công trình kiến trúc trang trọng mà còn là một địa chỉ đỏ mang ý nghĩa lịch sử sâu sắc. Di tích là nơi ghi nhớ những lần Bác Hồ về thăm và nói chuyện với cán bộ, đồng bào các dân tộc tỉnh Yên Bái, thể hiện tình cảm kính yêu vô hạn của nhân dân Yên Bái đối với vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc. 
• Di tích lịch sử Chiến khu Vần (huyện Trấn Yên): Nơi đây từng là một trong những căn cứ địa cách mạng quan trọng trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp. Chiến khu Vần ghi dấu những trang sử hào hùng của quân và dân Yên Bái, với những trận đánh oanh liệt, góp phần vào thắng lợi chung của dân tộc.

• Di tích lịch sử Đền Đông Cuông (huyện Văn Yên): Là một trong những ngôi đền cổ linh thiêng nổi tiếng bậc nhất của tỉnh Yên Bái và khu vực Tây Bắc, thờ Mẫu Thượng Ngàn cùng các vị thần núi, thần sông. Đền Đông Cuông không chỉ có giá trị về mặt tâm linh, thu hút đông đảo du khách thập phương về chiêm bái, cầu an mà còn là một công trình kiến trúc nghệ thuật đặc sắc, mang đậm dấu ấn văn hóa bản địa.

• Di tích Khảo cổ học Đại Cại (huyện Lục Yên): Các phát hiện khảo cổ tại khu vực này đã cho thấy những dấu vết của người Việt cổ, góp phần làm phong phú thêm hiểu biết về thời đại Hùng Vương và sự lan tỏa của văn hóa Đông Sơn.

Hành trình khám phá Yên Bái sẽ trở nên trọn vẹn hơn khi du khách không chỉ đắm mình trong vẻ đẹp của Mù Cang Chải mà còn dành thời gian tìm về với những giá trị lịch sử, văn hóa tại các di tích. Mỗi di tích là một câu chuyện góp phần làm nên một Yên Bái đa chiều, sâu sắc và đầy cuốn hút, xứng đáng là điểm đến cho những ai yêu mến vẻ đẹp thiên nhiên và trân trọng những giá trị di sản.