Thế nhưng, ẩn sau bức tranh thiên nhiên kỳ vĩ ấy, Hòa Bình còn là một vùng đất lưu giữ nhiều giá trị tâm linh sâu sắc qua những ngôi đền, ngôi chùa cổ kính và linh thiêng, nép mình giữa núi non trùng điệp. Dù không quá đồ sộ hay dày đặc như nhiều tỉnh thành khác, các công trình tâm linh ở đây lại mang một nét cuốn hút rất riêng, hài hòa tuyệt đối giữa con người, lịch sử và thiên nhiên.
Nếu phải kể đến một công trình tâm linh nổi tiếng và độc đáo bậc nhất Hòa Bình, đó chắc chắn là Đền Bà Chúa Thác Bờ. Đây không chỉ là một điểm đến tín ngưỡng mà còn là một thắng cảnh tuyệt đẹp. Đền không nằm trên đất liền mà tọa lạc trên hai hòn đảo giữa lòng hồ sông Đà mênh mông sóng nước. Để đến được đền, du khách sẽ có một hành trình du ngoạn trên thuyền, thưởng ngoạn trọn vẹn vẻ đẹp "Hạ Long trên cạn" của hồ Hòa Bình.

Lễ hội đền được tổ chức từ ngày mùng 7 tháng Giêng và kéo dài suốt 3 tháng mùa xuân, thu hút hàng vạn lượt khách thập phương về chiêm bái, cầu an và thưởng ngoạn cảnh sắc sơn thủy hữu tình.
Tọa lạc tại huyện Lạc Thủy, quần thể di tích và danh thắng Chùa Tiên là một điểm đến không thể bỏ qua cho những ai yêu thích sự kết hợp giữa khám phá hang động và du lịch tâm linh. Chùa nằm dưới chân núi Tung Xê, trong một khung cảnh thiên nhiên khoáng đạt. Ngôi chùa không quá lớn nhưng lại mang vẻ thanh tịnh, cổ kính, được bao bọc bởi cây cối xanh tươi.

Điều làm nên sự đặc biệt của nơi đây là hệ thống các hang động kỳ ảo nằm trong quần thể, nổi bật là Động Mẫu và Động Tiên. Bước vào bên trong hang, du khách sẽ không khỏi ngỡ ngàng trước vẻ đẹp của những khối thạch nhũ muôn hình vạn trạng, được kiến tạo qua hàng triệu năm.
Lễ hội Chùa Tiên diễn ra từ ngày 4 đến ngày 6 tháng Giêng âm lịch hàng năm là một trong những lễ hội lớn của tỉnh, với nhiều hoạt động văn hóa dân gian đặc sắc, mang đậm bản sắc của người Mường.
Cũng nằm trong khu vực huyện Lạc Thủy, gần với Chùa Tiên, Đền Bồng Lai là một di tích lịch sử - văn hóa quan trọng, mang trong mình những giá trị về lòng yêu nước và tinh thần dân tộc. Ngôi đền không chỉ là nơi thờ Mẫu, thờ các vị thần trong tín ngưỡng dân gian mà còn là nơi thờ phụng các vị anh hùng dân tộc đã có công với đất nước như Quốc công tiết chế Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn.

Đền có lịch sử lâu đời, kiến trúc mang đậm nét truyền thống của đồng bằng Bắc Bộ với những mái ngói cong cong, những cột gỗ lim vững chãi. Không gian đền tĩnh lặng, trang nghiêm, là nơi để du khách tìm về, không chỉ để cầu nguyện mà còn để tưởng nhớ công lao của cha ông, khơi dậy niềm tự hào về lịch sử dân tộc.
So với các ngôi đền, chùa cổ khác, Chùa Phật Quang (hay còn gọi là Thiền viện Phật Quang) là một công trình Phật giáo có quy mô lớn và kiến trúc mới, tọa lạc uy nghi trên sườn đồi tại xã Thống Nhất, thành phố Hòa Bình. Ngay từ xa, du khách đã có thể nhìn thấy ngôi chính điện bề thế và đặc biệt là bức tượng Phật Quan Thế Âm Bồ Tát cao sừng sững, hướng mặt ra hồ Hòa Bình.

Kiến trúc của chùa là sự kết hợp hài hòa giữa nét truyền thống và hiện đại, tạo nên một không gian vừa trang nghiêm, thanh tịnh, vừa khoáng đạt. Từ khuôn viên chùa, du khách có thể phóng tầm mắt ra xa, bao quát một vùng non nước hữu tình của thành phố. Đây là điểm đến lý tưởng cho những ai muốn tìm một chốn bình yên để vãn cảnh, lễ Phật và thanh lọc tâm hồn.
Hành trình khám phá các ngôi đền chùa ở Hòa Bình là một trải nghiệm đặc biệt, nơi du khách không chỉ tìm thấy sự thanh thản trong tâm hồn mà còn được hòa mình vào thiên nhiên hùng vĩ và chạm đến những giá trị văn hóa, lịch sử sâu sắc của vùng đất cửa ngõ Tây Bắc. Mỗi ngôi đền, ngôi chùa đều kể một câu chuyện riêng, góp phần làm nên một bức tranh Hòa Bình đa sắc và đầy cuốn hút.