Top 5 làng nghề truyền thống làm nên tên tuổi vùng đất Thành Nam

Nam Định hiện có 17 làng nghề truyền thống với bề dày lịch sử hàng trăm năm, chủ yếu phân bố tại các vùng đất cổ giàu giá trị văn hóa. Mỗi làng nghề là một kho tàng di sản sống, nơi hội tụ tinh hoa nghệ thuật và kỹ thuật thủ công được gìn giữ, trao truyền qua bàn tay khéo léo của những nghệ nhân tâm huyết và tài hoa.

Làng đúc đồng Tống Xá 

Tọa lạc tại xã Yên Xá, thị trấn Lâm, huyện Ý Yên, Nam Định, làng đúc đồng Tống Xá là một trong những làng nghề lâu đời và nổi tiếng bậc nhất cả nước, với hơn 900 năm gìn giữ và phát triển nghề thủ công truyền thống. Trải qua bao biến thiên lịch sử, nơi đây vẫn giữ được nhịp đúc đồng vang vọng giữa đời thường, như lời khẳng định về sức sống bền bỉ của một làng nghề đậm hồn dân tộc.

Các sản phẩm đồng của Tống Xá không chỉ đơn thuần là vật dụng sinh hoạt hay đồ lưu niệm, mà còn là những tác phẩm nghệ thuật thực thụ – kết tinh của bàn tay tài hoa và sự kiên trì, tỉ mỉ đến từng chi tiết. Từ những chiếc đỉnh đồng nhỏ, tượng linh vật, chuông chùa đến các pho tượng Phật uy nghiêm, mỗi sản phẩm đều toát lên vẻ đẹp tinh xảo, mang chiều sâu tâm linh và văn hóa.

Nổi bật trong số đó là các công trình tầm cỡ như tượng Phật Tổ Như Lai nặng 35 tấn đặt tại núi Non Nước (Sóc Sơn, Hà Nội) hay tượng Tam Thế Phật nặng tới 50 tấn được an vị tại quần thể chùa Bái Đính (Ninh Bình). Những tác phẩm này không chỉ thể hiện trình độ kỹ thuật điêu luyện của các nghệ nhân Tống Xá, mà còn khẳng định vị thế đặc biệt của làng nghề trên bản đồ mỹ thuật và tâm linh Việt Nam.

Làng kèn đồng Phạm Pháo 

Nằm tại xã Hải Minh, huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định, làng nghề kèn đồng Phạm Pháo là ngôi làng duy nhất ở Việt Nam chuyên chế tác và sửa chữa các loại kèn Tây – một nghề độc đáo và đầy thách thức. Từ những ngày đầu còn tự mày mò tháo lắp, tái chế vỏ đạn hay những chiếc mâm nhôm để tạo hình kèn, người dân nơi đây đã từng bước chinh phục kỹ thuật chế tác nhạc cụ phương Tây bằng đôi tay khéo léo và lòng đam mê bền bỉ.

Trải qua bao thế hệ, nhiều nghệ nhân nơi đây đã có hơn nửa thế kỷ gắn bó với nghề. Dù công việc đòi hỏi sự tỉ mỉ, kiên nhẫn và óc sáng tạo cao, họ vẫn miệt mài giữ lửa, ngày ngày rèn giũa từng chi tiết, cho ra đời những chiếc kèn đồng cất lên thanh âm rực rỡ trong các dàn nhạc, lễ hội hay nhà thờ. 

Làng tơ Cổ Chất

Tọa lạc tại xã Phương Định, huyện Trực Ninh, làng nghề tơ Cổ Chất là một trong những cái nôi ươm tơ truyền thống nổi tiếng của Nam Định, hình thành từ thời Pháp thuộc và lưu giữ đến hôm nay như một biểu tượng của sự khéo léo và bền bỉ. Nơi đây nổi danh với nghề nuôi tằm, kéo kén, ươm tơ và se thành sợi, mang về những lọn tơ óng ả, vàng ruộm – được ví như “tơ trời” của miền châu thổ sông Hồng.

Sau công đoạn ươm kỹ lưỡng, tơ Cổ Chất được chuyển đi khắp nơi, cung cấp nguyên liệu quý cho các làng nghề dệt lụa nổi tiếng như Vạn Phúc (Hà Nội), Nha Xá (Hà Nam) và cả xuất khẩu sang Thái Lan, Lào… Không chỉ là nơi sản xuất, làng tơ còn là điểm đến yên bình cho những ai muốn khám phá nét đẹp văn hóa truyền thống. 

Làng rượu Kiên Lao 

Từ lâu đã vang danh khắp vùng Thành Nam, làng nghề nấu rượu Kiên Lao – thuộc hai xã Xuân Tiến và Xuân Kiên (huyện Xuân Trường) – là cái tên không thể thiếu khi nhắc đến những đặc sản truyền thống của Nam Định. Từng giọt rượu nơi đây không chỉ là thức uống, mà còn là kết tinh của lịch sử, văn hóa và sự khéo léo được truyền qua bao thế hệ kể từ thời Pháp thuộc.

Ghé thăm Kiên Lao, bạn sẽ có dịp khám phá quy trình nấu rượu thủ công công phu: Từ việc chọn loại gạo ngon nhất, kết hợp với loại men truyền thống bí truyền, đến công đoạn nấu cơm rượu, ủ men và chưng cất bằng nồi đồng, bếp củi. Mỗi bước đều đòi hỏi sự tỉ mỉ, chuẩn xác và cả cái tâm của người làm nghề.

Làng rèn Vân Chàng 

Tọa lạc tại thị trấn Nam Giang, huyện Nam Trực, làng rèn Vân Chàng là một trong những làng nghề lâu đời và nổi tiếng nhất miền Bắc, nơi lưu giữ hơn 7 thế kỷ truyền thống rèn sắt thủ công. Từ thời vua Trần Nhân Tông, nghề rèn đã bén rễ nơi đây, hun đúc nên một làng quê rực lửa, nơi tiếng búa, tiếng đe vang lên ngày đêm như nhịp sống không ngừng nghỉ.

Đến Vân Chàng không chỉ để chứng kiến những đôi tay nghệ nhân lão luyện tạo nên từng con dao, lưỡi cày hay dụng cụ gia dụng tinh xảo, mà còn để cảm nhận được tinh thần lao động miệt mài, bền bỉ được gìn giữ suốt bao đời. Đặc biệt, nếu ghé vào dịp 15 tháng 11 âm lịch, bạn sẽ được hòa mình vào Lễ tế Lục vị Thánh tổ – lễ hội truyền thống linh thiêng và sôi động, nơi người dân tôn vinh những bậc tiền nhân đã khai sinh ra nghề, và cũng là dịp để làng nghề rực rỡ trong tiếng trống chiêng, sắc màu và lòng tự hào truyền thống.